مدیریت خونریزی قاعدگی همواره بخش مهمی از زندگی ماهانه زنان بوده است. در گذشته، زنان برای کنترل خونریزی از روش های ابتدایی مانند پارچه، برگ درختان یا حتی تکه های چوب استفاده می‌کردند. این روش ها هرچند مفید بودند، اما محدودیت های بهداشتی و راحتی زیادی داشتند.
با پیشرفت علم و فناوری در زمینه بهداشت زنان، محصولات نوینی مانند نوار بهداشتی و تامپون طراحی شدند تا این دوران ماهانه راحت تر و بهداشتی تر سپری شود. در این مطلب از نی نی ون، به‌طور کامل درباره تامپون صحبت می کنیم و از تعریف، نحوه استفاده، مزایا و معایب گرفته تا نکات ایمنی و تفاوت آن با سایر محصولات دوران قاعدگی را بررسی خواهیم کرد.
تامپون چیست؟
تامپون یکی از محصولات بهداشتی دوران قاعدگی است که برای جذب خون و ترشحات واژن طراحی شده و به‌صورت داخلی استفاده می‌شود. این محصول معمولاً از مواد نرم و جاذبی مانند پنبه ساخته شده و با لایه‌ای از ابریشم مصنوعی، ریون یا سایر الیاف بهداشتی پوشانده می‌شود تا استفاده‌ای ایمن و بهداشتی داشته باشد.
تامپون به شکل فشرده طراحی شده تا به راحتی در دهانه واژن جای بگیرد. برخلاف نوار بهداشتی که روی لباس زیر قرار می‌گیرد، تامپون داخل مجرای واژن قرار می‌گیرد و توسط عضلات واژن در جای خود نگه داشته می‌شود. هنگام جذب خون قاعدگی، تامپون منبسط می‌شود و مانند یک اسفنج، خون را جمع کرده و از خروج آن جلوگیری می‌کند.
یک نخ کوچک به تامپون متصل است که خارج از بدن باقی می‌ماند و برای خارج کردن محصول کافی است فرد به آرامی نخ را بکشد تا تامپون به راحتی از واژن خارج شود.
انواع تامپون
تامپون ها مانند نوار بهداشتی در اندازه ها و میزان جذب مختلف عرضه می شوند تا نیازهای پریود های سبک تا سنگین را پوشش دهند. هر فرد می تواند با آزمون و خطا اندازه و نوع مناسب خود را پیدا کند.
به‌طور کلی، تامپون ها بر اساس میزان جذب خون قاعدگی در دسته‌های سبک، معمولی، سوپر، سوپر پلاس و فوق العاده جاذب تولید می شوند. این تنوع به بانوان امکان می‌دهد تا محصول متناسب با شدت خونریزی خود انتخاب کنند.
برخی تامپون‌ها دارای اپلیکاتور پلاستیکی یا مقوایی هستند که قرار دادن تامپون در واژن را راحت‌تر می‌کند. استفاده از تامپون با یا بدون اپلیکاتور معمولاً به ترجیح شخصی بستگی دارد؛ برخی راحتی بیشتری با اپلیکاتور دارند و برخی دیگر تامپون‌های بدون اپلیکاتور را ترجیح می‌دهند.
همچنین مانند نوار بهداشتی، برخی تامپون‌ها دارای رایحه خوشبوکننده هستند و برخی بدون دئودورانت تولید می‌شوند. لازم به ذکر است که تعویض منظم تامپون معمولاً از بوی نامطبوع جلوگیری می‌کند و استفاده از تامپون های عطردار ممکن است باعث تحریک یا واکنش آلرژیک در برخی افراد شود.
چگونه تامپون مناسب انتخاب کنیم؟
با وجود تنوع بالای محصولات بهداشتی دوران قاعدگی و برندهای مختلف، انتخاب تامپون مناسب می‌تواند کمی گیج‌کننده باشد. تامپون‌ها در اندازه‌ها و میزان جذب مختلف عرضه می‌شوند و هدف اصلی انتخاب، استفاده از کمترین میزان جذب مورد نیاز برای حجم خون پریود است. سازمان غذا و داروی آمریکا نیز توصیه می‌کند که همیشه تامپونی با جذب مناسب و نه بیش از حد، انتخاب شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
اگر اولین بار است که قاعدگی را تجربه می‌کنید و هنوز نمی‌دانید جریان خونتان چقدر است، می‌توانید ابتدا از نوار بهداشتی استفاده کنید و یا با آزمون و خطا، سایز مناسب تامپون خود را پیدا کنید. به‌عنوان یک نکته کلی، اگر تامپون تا 8 ساعت بدون تعویض باقی بماند، نشان می‌دهد که قدرت جذب آن بیش از نیاز شما است.
برای روزهای اول پریود که خونریزی سنگین تر است، استفاده از تامپون سوپر پلاس یا فوق‌العاده جاذب توصیه می‌شود. با کاهش جریان خون در روزهای بعد، می‌توان به تامپون‌هایی با جذب کمتر روی آورد. به طور کلی، عبارت «سوپر» نشان‌دهنده مناسب بودن تامپون برای خونریزی سنگین است، اما همواره بهتر است از کمترین میزان جذب لازم برای راحتی و ایمنی خود استفاده کنید.
تامپون برای چه افرادی مناسب است؟
تامپون به دلیل مزایای خاص خود، گزینه مناسبی برای گروه‌های مشخصی از زنان محسوب می‌شود:
- افراد فعال و ورزشکار: زنانی که سبک زندگی پرتحرکی دارند، مانند ورزشکاران یا کسانی که تحرک روزانه بالایی دارند، با استفاده از تامپون راحت‌تر حرکت می‌کنند، زیرا تامپون داخل واژن قرار می‌گیرد و مانع محدودیت حرکت نمی‌شود.
- مسافران و کسانی که دسترسی محدود به سرویس بهداشتی دارند: در شرایطی مانند سفرهای طولانی، کمپینگ یا کوه‌نوردی، تامپون نسبت به نوار بهداشتی کاربردی‌تر است، البته رعایت بهداشت و تعویض منظم آن اهمیت زیادی دارد.
- افرادی که به فعالیت‌های آبی علاقه دارند: تامپون هنگام شنا یا حضور در استخر مناسب است، زیرا درون واژن قرار می‌گیرد و مانع نشت خون به آب می‌شود، برخلاف نوار بهداشتی که در این شرایط قابل استفاده نیست.
- افرادی با حساسیت پوستی به نوار بهداشتی: کسانی که با استفاده از نوار بهداشتی دچار تحریک یا حساسیت می‌شوند، می‌توانند از تامپون‌های بدون عطر و مواد غیرحساسیت‌زا بهره ببرند.
- کسانی که به دنبال ظاهر مرتب و لباس‌های جذب هستند: چون تامپون داخل بدن قرار می‌گیرد، از بیرون قابل مشاهده نیست و برای لباس‌های چسبان مناسب‌تر است.
با این حال، تامپون برای همه افراد مناسب نیست. انتخاب بین تامپون، نوار بهداشتی یا کاپ قاعدگی باید بر اساس راحتی، نیاز شخصی و رعایت نکات ایمنی انجام شود. نوجوانان یا کسانی که برای اولین بار از تامپون استفاده می‌کنند، بهتر است از نوع باریک یا با جذب کمتر شروع کنند و در صورت درد یا ناراحتی، با پزشک مشورت نمایند.
چگونه از تامپون استفاده کنیم؟
قرار دادن تامپون، اگر به درستی انجام شود، باید بدون درد و راحت باشد. استفاده از تامپون ساده است، اما باید نحوه صحیح قرار دادن آن در واژن را بدانید. در ادامه روش استفاده از تامپون با اپلیکاتور توضیح داده شده است:
- ابتدا دست‌های خود را کامل بشویید تا از انتقال باکتری جلوگیری شود.
- تامپون را از بسته‌بندی خارج کنید و نخ آن را بکشید تا مطمئن شوید محکم است.
- روی توالت بنشینید و زانوها را باز کنید. اگر ایستاده استفاده می‌کنید، یک پا را روی توالت یا لبه وان قرار دهید تا راحت‌تر باشد.
- اپلیکاتور را با انگشت شست و انگشت میانی نگه دارید و نوک آن را با زاویه ۴۵ درجه وارد واژن کنید تا انگشت‌های نگهدارنده به واژن برسند.
- با انگشت اشاره پیستون اپلیکاتور را به آرامی فشار دهید تا تامپون در جای خود قرار گیرد.
- اپلیکاتور را از واژن خارج کنید، در حالی که نخی از تامپون بیرون باقی می‌ماند تا برای خارج کردن آن استفاده شود.
برای تامپون بدون اپلیکاتور، مراحل مشابه است، با این تفاوت که نوک تامپون را با انگشت شست و انگشت میانی هدایت کرده و با انگشت اشاره آن را به داخل واژن فشار می‌دهید.
اگر پس از قرار دادن تامپون احساس درد یا ناراحتی داشتید، آن را به آرامی خارج کرده و دوباره با زاویه مناسب امتحان کنید. اگر ناراحتی ادامه داشت، حتماً با پزشک مشورت کنید.
چگونه تامپون را خارج کنیم؟
تامپون را بسته به میزان خونریزی هر ۴ تا ۸ ساعت یک بار تعویض کنید. وقتی زمان تعویض فرا رسید، به سادگی نخی را که از تامپون بیرون مانده است بگیرید و آرام آن را به بیرون بکشید. برداشتن تامپون نباید دردناک یا سخت باشد.
برای راحت‌تر انجام شدن این کار، بهتر است دوباره در همان موقعیتی قرار بگیرید که برای گذاشتن تامپون استفاده کرده بودید و حین کشیدن نخ، عضلات لگن خود را شل کنید. پس از خارج کردن تامپون، آن را در دستمال توالت بپیچید و در سطل زباله بیندازید. هرگز تامپون را در توالت نیندازید و پس از آن دست‌های خود را کاملاً بشویید.
هر چند ساعت یک بار باید تامپون را تعویض کرد؟
تامپون به دلیل اینکه داخل واژن قرار می‌گیرد و قابل مشاهده نیست، نیاز به برنامه‌ریزی برای تعویض دارد. به طور معمول، توصیه می‌شود تامپون را هر ۴ تا ۶ ساعت و حداکثر تا ۸ ساعت یک بار تعویض کنید تا از نشت خون و لکه شدن لباس زیر جلوگیری شود. اگر زمان تعویض فرا رسید و نخ تامپون را پیدا نکردید، نگران نباشید؛ می‌توانید با قرار دادن انگشت خود داخل واژن، نخ را پیدا کرده و تامپون را خارج کنید. ممکن است کمی زمان ببرد تا نخ را بگیرید، اما این طبیعی است.
همیشه دستورالعمل موجود روی بسته‌بندی را رعایت کنید و نکات ایمنی مربوط به تعویض تامپون را جدی بگیرید. هرگز نباید یک تامپون بیش از ۸ ساعت در واژن بماند، زیرا خطر ابتلا به سندرم شوک سمی (TSS) وجود دارد، که یک بیماری نادر اما جدی است. برای ایمنی بیشتر، حتی می‌توانید تامپون را زودتر از موعد مقرر تعویض کنید، به‌ویژه اگر خونریزی سنگین دارید.
توجه داشته باشید که هر بار که تامپون جدیدی استفاده می‌کنید، شمارش زمان دوباره از ابتدا شروع می‌شود. رعایت این بازه زمانی چهار تا هشت ساعت برای هر تامپون، استفاده از این وسیله بهداشتی را در طول دوره قاعدگی ایمن و بدون خطر می‌کند.
نکات ایمنی هنگام استفاده از تامپون
استفاده صحیح و ایمن از تامپون می‌تواند به حفظ سلامت شما کمک کند. قبل از مصرف، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که تامپون برای شما مناسب است. در هنگام استفاده، نکات زیر را رعایت کنید:
- دستورالعمل محصول را دنبال کنید: حتی اگر قبلاً از تامپون استفاده کرده‌اید، همیشه راهنمای داخل بسته‌بندی را مطالعه کنید.
- بهداشت دست‌ها: قبل و بعد از قرار دادن تامپون، دست‌های خود را بشویید تا از انتقال باکتری جلوگیری شود.
- فقط در زمان پریود استفاده کنید: تامپون تنها برای جذب خون و ترشحات قاعدگی طراحی شده است.
- تعویض منظم: تامپون را هر ۴ تا ۸ ساعت یک بار تعویض کنید و هرگز بیش از ۸ ساعت آن را داخل واژن نگه ندارید.
- انتخاب جذب مناسب: از کمترین میزان جذب مورد نیاز خود استفاده کنید. اگر تامپون بیش از ۸ ساعت بدون تعویض دوام بیاورد، ممکن است جذب آن بیش از حد باشد.
- علائم غیرطبیعی را جدی بگیرید: در صورت درد، تب، ترشحات غیرمعمول یا واکنش آلرژیک، استفاده از تامپون را متوقف و با پزشک مشورت کنید.
- آشنایی با سندرم شوک سمی (TSS): علائم شامل تب بالا، استفراغ، اسهال، سرگیجه، غش یا بثورات پوستی شبیه آفتاب‌سوختگی هستند. اگر این علائم را تجربه کردید، فوراً استفاده از تامپون را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
برای کاهش ریسک TSS، همیشه از تامپون با حداقل جذب مورد نیاز استفاده کنید، آن را بیش از ۸ ساعت نگه ندارید و فقط هنگام قاعدگی مصرف نمایید. رعایت این نکات، استفاده از تامپون را ایمن و بدون خطر می‌کند.
آیا تامپون می تواند در واژن گم شود؟
برخی افراد نگران هستند که تامپون داخل بدنشان گم شود، اما این امر غیرممکن است. واژن تامپون را در جای خود نگه می‌دارد و دهانه رحم که در بالای واژن قرار دارد، به قدری کوچک است که عبور تامپون از آن امکان‌پذیر نیست. اگر در دفعات اولیه استفاده، پیدا کردن نخ تامپون برایتان دشوار است، نگران نشوید؛ آرامش خود را حفظ کنید و با کمی صبر و تمرین، آن را به راحتی پیدا خواهید کرد.
گاهی ممکن است فراموش کنید که تامپون قبلی را هنوز خارج نکرده‌اید و تامپون دیگری وارد کنید. حتی در این شرایط هم تامپون‌ها نمی‌توانند در بدن گم شوند. در صورت بروز این اتفاق، هر دو تامپون را در اسرع وقت خارج کنید.
با اینکه تامپون داخل واژن گم نمی‌شود، اما رعایت زمان تعویض آن اهمیت زیادی دارد. نگه داشتن طولانی مدت تامپون در واژن ممکن است منجر به ترشحات، بوی نامطبوع یا عفونت شود و حتی خطر ابتلا به سندرم شوک سمی (TSS) را افزایش دهد. بنابراین هرگز تامپون را برای تمام روز یا شب در واژن باقی نگذارید، حتی اگر خونریزی شما سبک است.
مزایا استفاده از تامپون
- اندازه کوچک و قابل حمل: تامپون‌ها جمع‌وجور هستند و همراه داشتن آن‌ها در کیف یا جیب آسان است.
- نامرئی بودن: هنگام قرار گرفتن صحیح، تامپون تقریباً دیده نمی‌شود و زیر لباس‌های تنگ مشخص نمی‌شود، برخلاف نوار بهداشتی
- قابل استفاده در ورزش و شنا: می‌توان هنگام شنا، ورزش یا فعالیت‌های بدنی از تامپون استفاده کرد بدون نگرانی از جابه‌جایی یا نشت خون
معایب استفاده از تامپون
- استفاده دشوار در ابتدا: به‌خصوص برای افراد تازه‌کار، قرار دادن تامپون نیاز به تمرین دارد و ممکن است کمی مشکل باشد.
- نیاز به رعایت دستورالعمل‌ها: برای جلوگیری از درد یا قرارگیری نادرست، باید دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی یا اپلیکاتور را دقیق دنبال کرد.
- خطر تحریک یا عفونت: استفاده طولانی‌مدت از تامپون ممکن است باعث خشکی یا تحریک واژن و حتی عفونت شود.
- خطر سندرم شوک سمی (TSS): نگه داشتن تامپون بیش از ۸ ساعت می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری نادر اما جدی را افزایش دهد.
جدول مقایسه نوار بهداشتی و تامپون
| ویژگی | نوار بهداشتی | تامپون |
| مکان استفاده | بیرون از بدن، روی لباس زیر | داخل واژن |
| قابلیت استفاده هنگام ورزش/شنا | محدود، ممکن است جابه‌جا شود | مناسب برای ورزش و شنا |
| اندازه و حمل‌پذیری | حجیم‌تر و بزرگ‌تر | کوچک و قابل حمل |
| نامرئی بودن زیر لباس | ممکن است زیر لباس تنگ مشخص باشد | تقریباً نامرئی |
| راحتی استفاده برای تازه‌کارها | آسان | نیاز به تمرین، مخصوصاً برای اولین بار |
| خطر تحریک و عفونت | کمتر | ممکن است باعث خشکی، تحریک و خطر TSS شود |
| مدت زمان استفاده | تا ۴–۶ ساعت | هر ۴–۸ ساعت، هرگز بیش از ۸ ساعت |
نوار بهداشتی یا تامپون، کدام را انتخاب کنم؟
انتخاب بین نوار بهداشتی و تامپون بستگی به سبک زندگی، راحتی و نیازهای شخصی شما دارد. اگر به ورزش و شنا علاقه دارید یا می‌خواهید محصولی زیر لباس تنگ دیده نشود، تامپون گزینه مناسبی است. از سوی دیگر، اگر برای اولین بار از محصولات بهداشتی دوران قاعدگی استفاده می‌کنید و راحتی بیشتری می‌خواهید یا از خطر TSS نگران هستید، نوار بهداشتی انتخاب امن‌تر و ساده‌تری است. بسیاری از زنان ترکیبی از هر دو روش را بسته به شرایط و شدت خونریزی استفاده می‌کنند.
سوالات متداول درباره تامپون
۱. آیا استفاده از تامپون باعث پارگی پرده بکارت می شود؟
پرده بکارت یا هایمن در بانوان شکل‌های مختلفی دارد و با اولین دخول دچار تغییر می‌شود. از آن‌جایی که تامپون داخل واژن قرار می‌گیرد، استفاده از آن در بانوانی که تاکنون دخول واژینال نداشته‌اند، می‌تواند موجب تغییر شکل پرده بکارت شود. این موضوع برای برخی بانوان یکی از معایب استفاده از تامپون به شمار می‌آید.
۲. آیا استفاده طولانی از تامپون خطرناک است؟
بله، استفاده از تامپون برای مدت بیش از ۸ ساعت می‌تواند خطرناک باشد و احتمال ابتلا به سندرم شوک سمی (TSS) را افزایش دهد. رعایت زمان تعویض منظم بسیار مهم است.
۳. آیا استفاده از تامپون درد دارد؟
خیر؛ اگر نحوه صحیح قرار دادن تامپون را بلد باشید و به نکات استفاده توجه کنید، استفاده از تامپون بدون درد خواهد بود.
۴. آیا استفاده از تامپون برای همه افراد مناسب است؟
خیر، استفاده از تامپون برای بسیاری از افراد بی‌خطر است، اما برای زنانی با حساسیت واژینال، خشکی واژن یا نوجوانانی که تجربه کافی ندارند، ممکن است مناسب نباشد. انتخاب تامپون باید با توجه به راحتی فرد و رعایت نکات بهداشتی انجام شود.
۵. آیا تامپون می تواند باعث سندرم شوک سمی (TSS) شود؟
بله، هرچند این عارضه نادر است، اما استفاده طولانی یا استفاده از تامپون‌های با جذب بالا می‌تواند خطر ابتلا به TSS را افزایش دهد. استفاده از تامپون با جذب مناسب و تعویض هر ۸ ساعت یک بار، ریسک آن را کاهش می‌دهد.
۶. آیا استفاده از تامپون در هنگام خواب ایمن است؟
بله، به شرط آنکه مدت استفاده از تامپون در خواب از ۸ ساعت بیشتر نشود. برای شب، بهتر است از تامپون با جذب متوسط استفاده کرده و بلافاصله پس از بیدار شدن، آن را تعویض کنید.
