آوردن یک نوزاد به خانه یکی از بزرگ ترین و شیرین ترین لحظات زندگی هر مادر است. اما در کنار این شیرینی، تغییرات بزرگی نیز در زندگی شما رخ می دهد. طبیعی است اگر روزهای اول برایتان پر از استرس، نگرانی یا حتی کمی سردرگمی باشد. باید بدانید که سازگاری با شرایط جدید ممکن است چند روز یا حتی چند ماه طول بکشد.
این مطلب از نی نی ون به شما کمک می کند تا با مراقبت های روز اول پس از زایمان، وضعیت روحی مادر، شیردهی به نوزاد و رفتار درست با کودک بزرگ تر بیشتر آشنا شوید و با آرامش بیشتری وارد این مرحله مهم از زندگی شوید.
مراقبت های روز اول پس از ترخیص از بیمارستان
اولین روزی که بعد از زایمان به خانه می رسید، برای بسیاری از مادران ترکیبی از هیجان، خستگی و اضطراب است. بعضی مادران، به ویژه پس از سزارین، دلشان برای خانه تنگ می‌شود و برخی دیگر شوق دارند که نوزادشان را در اتاق و تختی که از قبل آماده کرده اند ببینند.
در خانواده های ایرانی معمولاً رسم است که اطرافیان در روز اول به استقبال مادر و نوزاد می‌آیند و جشن کوچکی برپا می کنند. حتی بسیاری از مادربزرگ‌ها با درست کردن غذاهایی مانند کاچی، تلاش می‌کنند انرژی مادر را تأمین کنند. اما اگر از خانواده دور هستید و خانه در روزهای اول کمی سوت و کور به نظر رسید، نگران نباشید؛ خیلی زود صدای گریه‌های نوزاد، فضای خانه را پر خواهد کرد.
نکات مهم مراقبت جسمی در روز اول:
- به اندازه کافی استراحت کنید و در عین حال برای جلوگیری از ضعف، کمی فعالیت سبک داشته باشید.
- اگر سزارین کرده‌اید، در بلند شدن یا راه رفتن از دیگران کمک بگیرید.
- نوشیدن آب و آبمیوه طبیعی را در طول روز فراموش نکنید.
- در مصرف غذاهای سنتی مقوی مانند کاچی زیاده روی نکنید چون می‌تواند باعث سوءهاضمه شود.
- اگر زایمان طبیعی داشته‌اید و بخیه دارید، تا بهبود کامل روی آن ننشینید.
- از بلند کردن وسایل سنگین خودداری کنید.
- از نوار بهداشتی های مخصوص پس از زایمان برای خونریزی‌ها استفاده کنید.
- در صورت خونریزی شدید یا تب بالا سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
- بخیه‌های سزارین را هر روز بررسی کنید و اگر ترشح یا چرک مشاهده کردید، به پزشک اطلاع دهید.
- می‌توانید بعد از ترخیص به حمام بروید، اما از آب خیلی داغ و طولانی‌مدت خودداری کنید.
- در دفع مدفوع زور نزنید؛ مصرف فیبر و مایعات زیاد می‌تواند به شما کمک کند.
- داروها و مسکن‌هایی را که پزشک تجویز کرده به موقع مصرف کنید.
- کارهای سنگین خانه، آشپزی یا پذیرایی از مهمان‌ها را به دیگران بسپارید.
یادتان باشد در این روزها بدن شما همچنان در حال بازگشت به حالت قبل از بارداری است. رحم نیاز به زمان دارد تا جمع شود و طبیعی است اگر هنوز شکم شما شبیه دوران بارداری به نظر برسد. این وضعیت به مرور و طی چند هفته بهبود خواهد یافت.
وضعیت روحی مادر در روزهای اول
زایمان تنها یک تجربه جسمی نیست، بلکه تحولی بزرگ در روح و روان مادر ایجاد می‌کند. تغییرات هورمونی، بی‌خوابی و مسئولیت‌های تازه، می‌تواند احساسات متناقضی ایجاد کند. ممکن است در طول یک روز، هم گریه کنید و هم بخندید. این تغییرات عاطفی کاملاً طبیعی است و معمولاً بین یک تا دو هفته ادامه دارد.
توصیه هایی برای بهبود وضعیت روحی:
- نوسانات خلقی خود را طبیعی بدانید و آن‌ها را با افسردگی پس از زایمان اشتباه نگیرید.
- کمک اطرافیان را بدون احساس خجالت بپذیرید.
- در حضور مهمان‌ها هم اگر خسته بودید، کمی استراحت کنید.
- کمی آرایش یا پوشیدن لباس‌های مرتب می‌تواند روحیه شما را بهتر کند.
- به همسرتان فرصت یادگیری بدهید؛ او هم مثل شما تازه‌کار است.
- از دیگران بیش از حد توقع نداشته باشید تا کمتر دلسرد شوید.
- اگر گریه‌های نوزاد برایتان آزاردهنده بود، نگران نباشید. به مرور یاد خواهید گرفت چگونه او را آرام کنید.
به یاد داشته باشید، سلامت روانی مادر به اندازه سلامت جسمی اهمیت دارد. پس برای خودتان وقت بگذارید و در صورت احساس غم یا اضطراب شدید، حتماً با پزشک یا مشاور صحبت کنید.
شیردهی به نوزاد در روز اول
ورود شیر به سینه ها معمولاً بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از زایمان اتفاق می‌افتد. در این زمان سینه‌ها سنگین‌تر و گاهی دردناک می‌شوند. بسیاری از مادران فکر می‌کنند شیردهی یک کار کاملاً طبیعی است، اما واقعیت این است که در روزهای اول ممکن است با مشکلاتی مثل گرفتگی سینه، درد نوک پستان یا پیدا نکردن وضعیت مناسب برای شیردهی مواجه شوید.
نکات مهم برای شیردهی بهتر:
- وضعیت های مختلف شیردهی مانند خوابیده به پهلو یا نشسته را امتحان کنید تا راحت ترین حالت را پیدا کنید.
- شستن سینه با آب ولرم یا استفاده از کمپرس سرد می‌تواند درد و ورم را کاهش دهد.
- از کرم‌های مخصوص نوک سینه استفاده کنید که نیاز به شستشو قبل از شیردهی ندارند.
- چند قطره شیر خود را روی نوک سینه بمالید؛ این کار خاصیت ترمیم‌کننده دارد.
- اگر به دلایل پزشکی یا شخصی قصد شیردهی ندارید، حتماً با پزشک درباره راه‌های ایمن قطع شیردهی مشورت کنید.
یادتان باشد که تغذیه با شیر مادر بهترین گزینه برای سلامت نوزاد است و در عین حال می تواند به بازگشت سریع تر بدن شما به حالت قبل از بارداری کمک کند.
رفتار درست با کودک بزرگ تر پس از تولد نوزاد
اگر فرزند دیگری دارید، ورود نوزاد تازه می‌تواند برای او تجربه‌ای متفاوت باشد. بعضی کودکان ذوق می‌کنند که خواهر یا برادر جدید دارند، اما برخی دیگر ممکن است احساس حسادت یا نگرانی کنند.
راهکارهایی برای جلوگیری از حسادت کودک بزرگ تر:
- از همان لحظه ورود به خانه، به او بگویید چقدر دلتنگش بوده‌اید.
- بابت همکاری و صبوری اش در دوران زایمان از او تشکر کنید.
- او را مجبور نکنید نوزاد را بغل کند یا ببوسد.
- نوزاد را به او معرفی کنید و توضیح دهید که داشتن خواهر یا برادر چه مزایایی دارد.
- از او در کارهای ساده مثل آوردن پوشک کمک بگیرید تا احساس مهم بودن کند.
- در انتخاب لباس یا وسایل نوزاد او را شریک کنید.
- هدیه دادن بی دلیل به کودک بزرگ تر برای آرام کردنش توصیه نمی شود؛ این کار ممکن است توقع او را بالا ببرد.
به یاد داشته باشید کودک بزرگ تر همچنان به محبت و توجه شما نیاز دارد. سعی کنید در میان رسیدگی به نوزاد، زمان‌هایی را هم به بازی یا گفت‌وگو با او اختصاص دهید.
جمع بندی
روز اول آمدن مادر به خانه پس از زایمان، شروع فصلی تازه در زندگی خانواده است. این روزها شاید پر از خستگی و تغییر باشد، اما با کمی صبر، کمک گرفتن از اطرافیان و توجه به مراقبت‌های جسمی و روحی، می‌توانید به‌تدریج با شرایط جدید سازگار شوید.
به یاد داشته باشید که شما به تنهایی مسئول همه چیز نیستید. اجازه دهید همسرتان و خانواده در این مسیر همراهتان باشند. با گذشت زمان، نظم جدیدی در زندگی‌تان شکل می‌گیرد و هر روز بیشتر از قبل از بودن در کنار فرزندتان لذت خواهید برد.
