با ورود به هفته شانزدهم بارداری، شما وارد مرحله ای پر از تغییرات شگفت انگیز و جذاب شده اید. در این هفته ممکن است برای اولین بار حرکات کوچک جنین را در شکم خود احساس کنید و ارتباطی جدید با فرزند در حال رشدتان برقرار کنید. جنین شما که حالا اندازه ای قابل توجه پیدا کرده و کم کم ویژگی های صورتش شکل می گیرد، با سرعتی شگفت انگیز رشد می کند و پوستش شفاف تر و ظریف تر می شود. در ادامه این مطلب از نی نی ون، با جزئیات بیشتر تغییراتی که در بدن شما و جنین رخ می‌دهد، آشنا خواهید شد.
رشد کوچولوی شما در هفته شانزدهم بارداری
در هفته شانزدهم بارداری، جنین تقریباً ۱۱.۶ سانتی متر طول دارد و وزنش به حدود ۱۰۰ گرم رسیده است؛ یعنی اکنون به اندازه یک آووکادو شده است! در سه هفته آینده، سرعت رشد او بسیار بیشتر خواهد شد و وزنش دو برابر خواهد شد و طول بدنش چند سانتی متر افزایش پیدا می کند.
اگر تصویر جنین در این هفته را ببینید، متوجه خواهید شد که اندام های پایینی بدن او نسبت به قبل پیشرفت قابل توجهی داشته اند. سر جنین اکنون صاف تر قرار گرفته و چشم ها در جلوی صورت او جای گرفته اند. گوش ها نیز تقریباً در موقعیت نهایی خود قرار دارند و شکل نهایی شان کم‌کم مشخص می شود.
در این مرحله از بارداری، برخی اندام های حیاتی جنین به تکامل بیشتری رسیده اند. سیستم گردش خون و مجاری ادراری او فعال هستند و قلب جنین روزانه حدود ۲۵ لیتر خون را در بدن کوچک او پمپ می کند. خون در سراسر بدن چندین بار گردش می کند و در اواخر دوران بارداری این حجم به حدود ۱۹۰ لیتر خواهد رسید.
پوست سر جنین در حال شکل گیری است، اما موها هنوز قابل تشخیص نیستند. چشم ها با وجود بسته بودن، آرام حرکت می کنند و رشد ناخن های انگشتان پا نیز آغاز شده است. پوست او نیمه شفاف است؛ به طوری که اگر امکان مشاهده مستقیم وجود داشت، رگ های خونی زیر پوست او دیده می شدند.
مواد مغذی و اکسیژن از طریق بندناف به بدن جنین منتقل می شوند و مواد زائد از طریق همین مسیر به مایع آمنیوتیک بازگردانده می شوند. جفت نیز همراه با رشد جنین توسعه می یابد و از هزاران رگ خونی برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز او پشتیبانی می‌کند.
- قد: 11.6 سانتی متر
- وزن: 100 گرم
وضعیت مادر در هفته شانزدهم بارداری
در هفته شانزدهم بارداری، بسیاری از مادران متوجه تغییرات مثبت در ظاهر و وضعیت جسمانی خود می شوند. یکی از رایج ترین این تغییرات، سرخی گونه ها است که ناشی از افزایش جریان خون در سطح پوست می باشد. با تثبیت هورمون ها و کاهش حالت های تهوع، بسیاری از زنان این دوران را با حس بهتری تجربه می کنند. همچنین از آنجا که احتمال سقط جنین پس از هفته چهاردهم به طور چشمگیری کاهش می یابد، اضطراب شما درباره سلامت کودک نیز کمتر می شود و همین موضوع باعث می شود حال عمومی شما بهتر باشد.
یکی از هیجان انگیزترین لحظات دوران بارداری، احساس حرکت جنین در شکم است. برخی مادران از هفته شانزدهم این حرکات را تجربه می کنند، اما برای بسیاری دیگر، این تجربه تا هفته هجدهم یا حتی هفته بیستم به تعویق می افتد، به ویژه اگر این اولین بارداری باشد. اولین حرکات جنین اغلب شبیه لرزش حباب های هوا یا حرکت نرم یک ماهی کوچک در شکم احساس می شوند. در هفته های بعد، این حرکات مشخص تر شده و لگدزدن های کودک برای مادر کاملاً قابل لمس خواهد بود.
با گذشت زمان، تجربه این لحظات نه تنها حس نزدیکی شما به جنین را افزایش می دهد، بلکه از نظر عاطفی و روانی نیز یکی از شیرین ترین خاطرات دوران بارداری محسوب می شود.
علائم مهم و تغییرات جسمی مادر در هفته شانزدهم بارداری
در هفته شانزدهم بارداری، بسیاری از مادران متوجه تغییرات جالب و انرژی بخش در بدن خود می شوند. پس از کاهش حالت تهوع و خستگی در ماه های اول، اکنون انرژی بیشتری دارید و حتی پس از یک روز کاری طولانی احساس می کنید می توانید به خرید لباس کودک بروید یا شام را با دوستانتان بیرون بخورید. این افزایش انرژی ناشی از کاهش هورمون های «نامطبوع» و تثبیت هورمون های استروژن و پروژسترون است که باعث می شود آرامش بیشتری داشته باشید و احساسات خود را راحت تر کنترل کنید.
با افزایش جریان خون در این هفته، برخی تغییرات در ناحیه واژن نیز مشاهده می‌شود. ممکن است بافت داخلی این ناحیه کمی برانگیخته تر باشد و رنگ لب های واژن از صورتی کم رنگ یا قرمز به ارغوانی مایل به آبی تغییر پیدا کند. همچنین ممکن است رگ های آبی رنگ جدیدی ظاهر شوند که با ایستادن یا نشستن طولانی مدت بیشتر به چشم می آیند؛ این حالت طبیعی است و تفاوتی با واریس ساق پا دارد.
رحم تنها بخشی نیست که دچار تغییر و تورم می شود. غشای بینی نیز به دلیل افزایش هورمون های بارداری ممکن است ملتهب شود و حتی گاهی باعث خونریزی بینی شود. این وضعیت طبیعی است و پزشک معمولاً دارو یا اسپری آنتی هیستامین تجویز نمی‌کند، اما استفاده از اسپری محلول نمکی یا بازکننده های طبیعی بینی می تواند کمک کننده باشد، به ویژه اگر گرفتگی بینی آزاردهنده شود.
یکی دیگر از علائم شایع هفته شانزدهم، خشکی و حساسیت چشم ها است که باز هم تحت تأثیر هورمون ها رخ می دهد. استفاده از قطره های اشک مصنوعی به مرطوب نگه داشتن چشم ها و کاهش خارش و تحریک آن ها کمک می کند.
جنین در هفته شانزدهم بارداری: آغاز شنیدن صداها در رحم
در هفته شانزدهم بارداری، استخوان های کوچک و ظریف گوش جنین به تدریج در جایگاه خود قرار گرفته اند و سیستم شنوایی او فعال تر شده است. به همین دلیل، وقتی با جنین خود صحبت می کنید یا صدای اطراف را می شنوید، او احتمالاً صدای شما را متوجه می شود.
تحقیقات نشان می دهند که جنین ها قادرند صداها و ریتم هایی که در رحم می شنوند را به خاطر بسپارند. به عنوان مثال، اگر جنین در این دوران با ترانه ای آشنا شود، پس از تولد آن ترانه را تشخیص داده و به آن واکنش نشان می دهد. این موضوع نشان می دهد که حتی قبل از تولد، ارتباط عاطفی و حسی بین مادر و جنین شکل می گیرد و شنیدن صداها می تواند باعث آرامش و ایجاد پیوند عاطفی قوی تر شود.
سقط جنین دیرهنگام در هفته شانزدهم بارداری: علل، علائم و اقدامات لازم
سقط جنین دیرهنگام (بعد از سه ماهه اول) بسیار نادر است و تنها حدود ۲ درصد از حاملگی‌ها را شامل می شود. این نوع سقط معمولاً بین هفته های چهاردهم تا بیستم رخ می دهد و از دست دادن جنینی که تا این زمان حمل شده، تجربه ای بسیار تلخ و عاطفی برای مادر است.
علائم سقط جنین دیرهنگام نسبت به سقط های زودهنگام ساده تر هستند و بیشتر شامل گرفتگی شدید عضلات، خونریزی و دفع لخته های بزرگ خون می شوند. مشاهده هر یک از این علائم نیازمند تماس فوری با پزشک است. حتی اگر احتمال نجات جنین کم باشد، پزشک اقدامات لازم برای حفظ سلامت مادر را انجام می دهد. این اقدامات ممکن است شامل بستری شدن در بیمارستان برای کنترل خونریزی یا انجام یک عمل کوچک موسوم به D&C (کورتاژ) برای خارج کردن هرگونه بافت باقی مانده در رحم باشد.
پس از سقط جنین دیرهنگام، پزشک همچنین عوامل زمینه ای را بررسی می کند تا از بروز مجدد آن در حاملگی های آینده پیشگیری شود.
برخی عوامل شایع سقط جنین پس از سه ماهه اول عبارتند از:
- مشکلات ساختاری جنین: مانند نقص های ستون فقرات یا مشکلات قلبی مادرزادی
- نقص‌های اندامی مادر: مانند رحم دو قسمتی
- مشکلات جفت جنین: مانند قرارگیری غیرطبیعی یا قطع ناگهانی جفت
- عفونت‌ها: عفونت های انگلی یا سایر عفونت هایی که باعث مرگ جنین یا نشت مایع آمنیوتیک می شوند
- ناکارآمدی رحم: ناتوانی رحم در نگه داشتن کودک
آگاهی از این عوامل و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم، نقش مهمی در حفظ سلامت مادر و پیشگیری از عوارض بعدی دارد.
ورم و پف کف پاها در بارداری: علت ها و روش های کاهش ناراحتی
ورم و پف پاها در دوران بارداری یکی از مشکلات شایع است که به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در بدن ایجاد می شود. هورمون های بارداری باعث حفظ بیشتر آب در بدن شده و در نتیجه پاها دچار تورم می شوند. به همین دلیل ممکن است کفش های مورد علاقه تان دیگر اندازه پاهای شما نباشند و بهتر است آن ها را در کمد قرار دهید تا راحتی بیشتری داشته باشید.
برای کاهش ورم و ناراحتی پاها، می توانید چند روش ساده اما مؤثر را به کار ببرید:
- بالا بردن پاها: چند بار در طول روز پاها را به مدت ۲۰ دقیقه بالاتر از سطح قلب قرار دهید. این کار به بازگشت خون از پاها به قلب کمک می کند.
- ماساژ قوزک: زمانی که نشسته اید، یک پا را بالا گرفته و قوزک آن را با حرکات چرخشی ماساژ دهید، سپس همین کار را روی پای دیگر انجام دهید تا گردش خون بهتر شود.
- خوابیدن به سمت چپ: با خوابیدن به پهلوی چپ فشار وارد بر سیاهرگ اصلی کاهش می یابد و ورم پا کمتر می شود.
- استفاده از یخ: برای کاهش درد و آماس، می توانید هر ساعت ۲۰ دقیقه یخ را روی کف و قوزک پا قرار دهید.
همچنین، افزایش وزن در دوران بارداری می تواند فشار روی پاها و درد آن ها را بیشتر کند؛ بنابراین کنترل وزن اهمیت زیادی دارد. در نهایت، ممکن است در پایان بارداری نیاز پیدا کنید کفش های بزرگتر بخرید. از کفش های بندی یا بسیار تنگ خودداری کنید، زیرا بستن بندهای آن ها در هفته های آخر حاملگی مشکل خواهد بود.
تغذیه مناسب در هفته شانزدهم بارداری: چی بخوریم و از چی پرهیز کنیم؟
در هفته شانزدهم بارداری، اشتهای بسیاری از خانم ها باز می گردد و تمایل به خوردن غذاهای مختلف بیشتر می شود. اگر در این دوران دلتان می خواهد غذاهایی مانند کوکو گوشت، ماکارونی، اسپاگتی، پنیر، سوپ جو، کوفته ریزه، پوره سیب زمینی یا حتی شیرینی های شکلاتی خانگی بخورید، نگران نباشید؛ این خوراکی ها می توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم بارداری باشند، البته به شرطی که با مواد مغذی و روش پخت مناسب تهیه شوند.
پایه تغذیه در هفته شانزدهم بارداری، جایگزینی هوشمندانه مواد غذایی است. مثلاً:
- برای پخت کوکوی گوشت از گوشت چرخ کرده لخم (۹۳٪ بدون چربی) با ترکیبی از گوشت گوساله، بوقلمون یا سینه مرغ استفاده کنید.
- می توانید به ترکیب کوکو، سبزیجاتی مثل هویج رنده شده، کدو سبز یا جوانه غلات اضافه کنید تا ارزش غذایی آن افزایش یابد.
- ماکارونی یا اسپاگتی را با پنیر کم‌چرب تهیه کنید و به جای سرخ کردن مواد، آن ها را آب پز یا بخارپز کنید.
- در تهیه پوره سیب زمینی به جای کره و نمک زیاد، از مقدار کمی روغن زیتون و تکه های پنیر پارمزان استفاده کنید تا هم سالم تر و هم خوش طعم تر باشد.
در مقابل، بهتر است مصرف غذاهای فرآوری شده مثل سوسیس، کالباس، پیتزاهای آماده و فست فودها را به حداقل برسانید. این خوراکی ها معمولاً ارزش غذایی بالایی ندارند و حاوی چربی های ناسالم، نمک زیاد و مواد افزودنی هستند. اگر به پیتزا یا همبرگر علاقه دارید، آن ها را در خانه و با مواد تازه و سالم تهیه کنید تا برای سلامت شما و جنین بی خطر باشند.
همچنین از خوردن غذاهای مانده، آماده و کنسروی خودداری کنید. این محصولات علاوه بر داشتن مواد نگهدارنده، اغلب فاقد ویتامین های ضروری هستند و ممکن است به دستگاه گوارش شما آسیب برسانند. بهترین انتخاب برای این دوران، غذاهای تازه و خانگی است که به صورت روزانه تهیه می شوند.
آیا نوشیدن جوشانده های گیاهی در دوران بارداری بی‌خطر است؟ مراقب این اشتباه رایج باشید!
بسیاری از خانم ها تصور می کنند جوشانده های گیاهی به دلیل طبیعی بودن، برای دوران بارداری کاملاً بی ضرر هستند. اما حقیقت این است که برچسب «گیاهی» یا «طبیعی» همیشه به معنی «ایمن» نیست. هنوز تحقیقات کافی درباره‌ی اثرات بسیاری از گیاهان بر بدن مادر باردار انجام نشده است و بعضی از آن ها می توانند باعث انقباض رحم و افزایش خطر سقط جنین یا زایمان زودرس شوند.
به همین دلیل توصیه می شود در دوران حاملگی از مصرف جوشانده هایی مانند نعناع، برگ تمشک قرمز، سرو کوهی، پونه، رزماری و برگ کاج خودداری کنید. حتی اگر طعم یا خاصیت آرامش بخش آن ها را دوست دارید، پیش از مصرف هر نوع دمنوش یا گیاه دارویی حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از سلامت خود و جنینتان محافظت نمایید.
آیا شنا در دوران بارداری بی‌خطر است؟ نکاتی مهم که باید بدانید!
شنا یکی از بهترین و ایمن ترین ورزش ها در دوران بارداری است. این فعالیت نه تنها عضلات، قلب و عروق شما را تقویت می کند، بلکه فشار کمی بر مفاصل و رباط ها وارد می کند و احتمال آسیب دیدگی در آن بسیار پایین است. هنگام شنا، حس خوشایند بی وزنی به شما دست می دهد که برای خانمی که وزن اضافی ناشی از بارداری را با خود حمل می کند، تجربه ای آرامش بخش و لذت بخش است.
تا زمانی که پزشک شما را از انجام ورزش منع نکرده، می توانید در طول بارداری به شنا ادامه دهید. تنها باید نکات ایمنی را رعایت کنید:
- قبل و بعد از شنا حتماً آب بنوشید و در صورت شنا کردن طولانی مدت، در حین فعالیت نیز آب بدن را تأمین کنید.
- از بلعیدن آب استخر خودداری کنید، چون ممکن است حاوی باکتری باشد.
- دمای آب نباید خیلی سرد یا گرم باشد و pH آن نزدیک به ۷ باشد تا از تحریک پوست و بدن جلوگیری شود.
شنا، اگر به درستی انجام شود، می تواند به کاهش دردهای عضلانی، بهبود گردش خون و حفظ روحیه‌ی مثبت در دوران بارداری کمک کند.
کارهایی که باید در هفته شانزدهم بارداری انجام دهید!
در هفته شانزدهم بارداری، علاوه بر توجه به سلامت جسمی، لازم است برای آرامش ذهنی و برنامه ریزی بهتر برای آینده نیز اقدام کنید. در این هفته، انجام کارهای زیر می تواند به شما کمک کند تا بارداری سالم تر و لذت بخش تری داشته باشید:
- کلسیم کافی دریافت کنید: کلسیم نقش مهمی در رشد استخوان ها و دندان‌های جنین دارد. سعی کنید لبنیات کم‌چرب مانند شیر، ماست و پنیر را در رژیم روزانه خود بگنجانید یا در صورت نیاز، از مکمل‌های کلسیم با مشورت پزشک استفاده کنید.
- انتخاب اسم نوزاد: اگر هنوز درباره نام فرزندتان تصمیم نگرفته اید، این هفته زمان خوبی برای گفت‌وگو با همسرتان است تا به یک نام زیبا و معنادار برسید.
- گوش دادن به تجربه مادران دیگر: با مادر یا مادربزرگ خود درباره تجربه بارداری و زایمانشان صحبت کنید. تجربه های آن ها می تواند نکات ارزشمندی برای شما به همراه داشته باشد.
- برنامه ریزی برای استراحت و آرامش: حتی اگر خانه دار هستید، برای یک آخر هفته آرام و رمانتیک با همسرتان برنامه ریزی کنید. این کار به تقویت رابطه و کاهش استرس دوران بارداری کمک می کند.
این هفته فرصتی است برای مراقبت بیشتر از خودتان و لذت بردن از لحظه لحظه های این دوران زیبا.
آیا می توان از روی ضربان قلب، جنسیت جنین را تشخیص داد؟
شاید شنیده باشید که اگر ضربان قلب جنین کمتر از ۱۴۰ در دقیقه باشد، یعنی پسر دارید و اگر بیش از ۱۴۰ ضربه در دقیقه باشد، نشانه دختر بودن است. این باور از قدیم میان مردم رواج داشته است، اما از نظر علمی پایه و اساسی ندارد.
پژوهش های پزشکی نشان داده اند که ضربان قلب جنین هیچ ارتباط مستقیمی با جنسیت او ندارد. عوامل مختلفی مانند سن بارداری، سطح فعالیت جنین، و وضعیت بدن مادر می تواند روی تعداد ضربان قلب تأثیر بگذارد.
بنابراین اگر به دنبال راهی دقیق برای اطلاع از جنسیت نوزادتان هستید، تنها روش مطمئن و تأیید شده پزشکی، انجام سونوگرافی در هفته‌های ۱۶ تا ۲۰ بارداری است. در این مرحله، اندام های جنسی جنین به اندازه کافی رشد کرده‌اند و پزشک می تواند جنسیت را به درستی تشخیص دهد.
پس فعلاً از حدس و گمان فاصله بگیرید و با آرامش منتظر تأیید علمی پزشک بمانید.
هفته شانزدهم بارداری؛ بهترین زمان برای یک سفر دونفره قبل از تولد نوزاد
در هفته شانزدهم بارداری، انرژی بدن شما دوباره بازگشته و حالت تهوع معمولاً کاهش یافته است؛ به همین دلیل، این زمان بهترین فرصت برای یک سفر کوتاه و آرامش بخش است. فراموش نکنید بعد از تولد نوزاد، برنامه های دونفره شما به سختی امکان پذیر خواهد بود، پس از این فرصت طلایی استفاده کنید و چند روزی را با همسرتان به استراحت و تفریح بپردازید.
اگر امکان سفر طولانی برایتان فراهم نیست، می توانید در شهر خود به گردش بروید، به رستوران یا سینما بروید یا حتی یک شام رمانتیک در خانه ترتیب دهید. هدف این است که کمی از دغدغه‌ها فاصله بگیرید و از این روزهای خاص پیش از تولد نوزاد نهایت لذت را ببرید.
پیش از سفر، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از سلامت خود و جنینتان مطمئن شوید و در طول سفر، آب کافی بنوشید و استراحت های منظم داشته باشید.
سونوگرافی هفته شانزدهم بارداری؛ نگاهی دقیق تر به چهره و سلامت جنین
در هفته شانزدهم بارداری، سونوگرافی می تواند تصویری واضح تر و نزدیک تر از جنین شما نشان دهد. در این مرحله، چهره‌ی جنین شکل گرفته تر شده و اجزای صورت او مانند بینی، چانه و پیشانی قابل تشخیص تر هستند.
در این هفته، اندازه گیری طول استخوان بینی (Nasal Bone) یکی از بخش های مهم سونوگرافی است. این اندازه گیری به پزشک کمک می کند تا برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون را غربالگری کند. اگرچه این سونوگرافی لزوماً به عنوان سونوگرافی اصلی آنومالی محسوب نمی شود، اما می تواند اطلاعات مفیدی درباره‌ی رشد، وضعیت قرارگیری و سلامت عمومی جنین در اختیار پزشک قرار دهد.
به یاد داشته باشید که هدف از این بررسی ها، اطمینان از سلامت جنین و آرامش خاطر مادر است؛ بنابراین نتیجه سونوگرافی را حتماً با پزشک خود مرور کنید تا در صورت نیاز، اقدامات تکمیلی انجام شود.
توصیه های مذهبی و معنوی برای هفته شانزدهم بارداری
در هفته شانزدهم بارداری، علاوه بر توجه به سلامت جسمی، تغذیه و مراقبت های پزشکی، بهتر است به توصیه های معنوی و مذهبی نیز عمل کنید تا با آرامش قلبی بیشتری دوران بارداری را سپری نمایید.
تلاوت قرآن و تغذیه معنوی: هر روز بر روی دو عدد انجیر سوره‌ی وَالتین را بخوانید و آن را ناشتا میل کنید. این کار علاوه بر آثار معنوی، بر تقویت سلامت جسم و روح مادر نیز مؤثر دانسته شده است.
انتخاب نام نیکو: در روایات آمده است که بهتر است نام فرزند پیش از چهار ماه و ده روزگی بارداری انتخاب شود، چراکه این کار بر روحیه‌ی مادر و نوزاد تأثیر مثبت دارد.
تلاوت سوره های پرفضیلت: توصیه شده است در این دوران، به مدت چهل شب یا چهل شب جمعه، سوره های حدید، حشر، تغابن، جمعه و صف را پیش از خواب تلاوت کنید. این سوره ها موجب آرامش خاطر مادر و برکت در وجود جنین می شوند.
برای زیبایی و طراوت پوست مادر و جنین: مصرف آب آناناس طبیعی همراه با یک قاشق عسل در این دوران توصیه می شود. این ترکیب علاوه بر خواص غذایی، به داشتن پوستی شاداب، لطیف و درخشان برای مادر و نوزاد کمک می کند.
این توصیه ها می توانند هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی، آرامش و انرژی مثبتی را در هفته شانزدهم بارداری برایتان به ارمغان آورند.
