در هفته دوم زندگی، نوزاد شما همچنان بیشتر ساعات روز را در خواب عمیق به سر می برد و بینایی او هنوز محدود به فاصله 20 تا 45 سانتیمتری است دقیقاً به اندازه ای که هنگام شیر خوردن می تواند صورت شما را ببیند. این دوره، زمان مهمی برای تطابق بیشتر نوزاد با محیط خارج از رحم و رشد سریع مغز و سیستم عصبی اوست.
بین روزهای 7 تا 14 پس از تولد، لازم است برای اولین معاینه کامل نوزاد به پزشک اطفال مراجعه کنید. اگر نوزادتان واکسن هپاتیت B را در بدو تولد دریافت نکرده باشد، این هفته زمان مناسبی برای تزریق اولین دوز واکسن است. همچنین پزشک در این معاینه، وزن گیری، وضعیت زردی (در صورت وجود) و رشد کلی نوزاد را ارزیابی خواهد کرد. ما در این مطلب از نی نی ون، نکات کلیدی مراقبت از شیرخوار در هفته دوم را به شما می گوییم تا با آگاهی بیشتر، از این روزهای طلایی لذت ببرید.
خواب نوزاد در هفته دوم
در هفته دوم زندگی، نوزاد همچنان بیشتر وقت خود را در خواب سپری می کند و به طور متوسط بین ۱۶ تا ۲۰ ساعت در شبانه روز می خوابد. این الگوی خواب شبیه به هفته اول است و برای رشد و تکامل مغز او ضروری می باشد. نکته مهم در این دوره، خواباندن نوزاد به پشت برای پیشگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) است، اما در زمان بیداری می توان او را به شکم خواباند تا عضلات گردن و پشتش تقویت شوند.
متخصصان تأکید می کنند که قرار دادن نوزاد روی شکم در زمان بیداری، نقش کلیدی در رشد مهارت های حرکتی دارد و عدم انجام این کار ممکن است باعث تأخیر در غلت زدن یا سینه خیز رفتن شود. البته بسیاری از نوزادان در ابتدا با این حالت راحت نیستند و ممکن است گریه کنند، اما به تدریج به آن عادت می کنند. اگر نوزاد در خواب عمیق است و برای شیر خوردن بیدار نمی شود، بهتر است با تعویض پوشک او را به آرامی بیدار کنید تا وعده های تغذیه منظم را از دست ندهد.
در این مرحله، نوزادان معمولاً چرخه خواب نامنظمی دارند و ممکن است بیشتر روزها بخوابند و شب ها بیدار بمانند. این مسئله کاملاً طبیعی است و با گذشت زمان و رشد سیستم عصبی نوزاد، به تدریج تنظیم می شود. والدین باید صبور باشند و با ایجاد محیطی آرام و کم‌نور در شب، به تثبیت ریتم خواب نوزاد کمک کنند. یادتان باشد که هر نوزادی الگوی خواب منحصر به فردی دارد و مقایسه آن با دیگر نوزادان کار درستی نیست.
بینایی نوزاد در هفته دوم
در هفته دوم زندگی، بینایی نوزاد شما هنوز در مرحله‌ای تار (fuzzy) قرار دارد، چرا که نوزادان به‌صورت نزدیک بین به دنیا می آیند و تنها قادر به دیدن واضح اشیاء و چهره ها در فاصله‌ی ۲۰ تا ۴۵ سانتیمتری هستند دقیقاً به اندازه ای که هنگام شیر خوردن یا در آغوش گرفتن، صورت شما از او فاصله دارد. برای برقراری ارتباط چشمی مؤثر و کمک به تقویت بینایی نوزاد، بهتر است هنگام صحبت کردن یا لبخند زدن به او نزدیک تر شوید، چرا که در این محدوده، نوزاد می تواند چهره‌ی شما و حتی تغییرات حالات صورتتان را تشخیص دهد. این فاصله‌ی ایده آل همچنین به او کمک می کند به‌تدریج تمرکز بینایی خود را بهبود بخشد.
نکته: استفاده از اسباب بازی های سیاه و سفید با کنتراست بالا در این فاصله می تواند برای تحریک بینایی نوزاد مفید باشد!
شیر خوردن نوزاد در هفته دوم
شیر مادر یک ماده معجزه آسا و کامل برای نوزاد محسوب می شود که نه تنها تمام نیازهای تغذیه ای کودک در شش ماه اول زندگی را تأمین می کند، بلکه سیستم ایمنی او را تقویت کرده و از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشگیری می نماید. این ماده حیاتی حاوی ترکیباتی است که به رشد مغز و تکامل جسمانی نوزاد کمک شایانی می کند.
در این هفته، بهتر است به جای پایبندی به ساعت های مشخص، به نشانه های گرسنگی نوزاد توجه کنید. هر بار که کودک احساس گرسنگی می کند (با نشانه هایی مانند مکیدن دست، حرکت سر به طرفین یا گریه) باید به او شیر داد. یک شیردهی کامل معمولاً حدود 15 دقیقه طول می کشد و بهتر است نوزاد حداقل 5 دقیقه از هر سینه شیر بخورد تا از دریافت شیر پرچرب انتهایی مطمئن شوید.
گاهی ممکن است متوجه شوید نوزاد شیر را در دهان نگه می دارد و آن را نمی بلعد. این حالت با علائمی مانند غل زدن شیر در دهان، حرکت سر به یک طرف و گریه همراه است. این رفتار می تواند نشانه ای از مشکلات مختلف باشد که نیاز به توجه ویژه دارد.
از جمله مهم‌ترین دلایل این مشکل می توان به برفک دهان، ریفلاکس معده، زخم حلق، مشکلات تکاملی مغز یا اختلالات عصبی-عضلانی اشاره کرد. در برخی موارد نیز ترس غریزی از خفه شدن یا ورود شیر به مجاری تنفسی می تواند باعث این رفتار شود. در صورت مشاهده چنین علائمی، مراجعه به پزشک اطفال برای تشخیص و درمان به موقع ضروری است.
اولین معاینه پزشکی در هفته دوم زندگی نوزاد
بین هفته دوم زندگی، مراجعه به پزشک اطفال برای اولین معاینه رسمی نوزاد ضروری است. در این ویزیت، پزشک با اندازه گیری دقیق قد، وزن و دور سر نوزاد، این اعداد را در نمودارهای استاندارد رشد ثبت می کند تا از رشد مناسب و متناسب نوزاد اطمینان حاصل کند. این اندازه گیری ها مبنای مهمی برای پیگیری روند رشد کودک در ماه های آینده خواهد بود.
جزئیات معاینه فیزیکی نوزاد
پزشک در این معاینه، با استفاده از گوشی پزشکی به صدای قلب و ریه های نوزاد گوش می دهد و با لمس شکم، وجود هرگونه تورم یا توده غیرعادی را بررسی می کند. همچنین معاینه مفاصل ران به روش های خاصی انجام می شود تا از عدم وجود دررفتگی یا ناهنجاری های مادرزادی اطمینان حاصل شود. بررسی اندازه و وضعیت ملاج سر (قسمت نرم جمجمه) نیز بخش مهمی از معاینه است، زیرا بسته شدن زودرس این ناحیه می تواند بر رشد مغز تأثیر بگذارد.
واکسیناسیون و اقدامات تکمیلی
در صورتی که نوزاد در بدو تولد واکسن هپاتیت B را دریافت نکرده باشد، این واکسن در همین معاینه هفته دوم تزریق خواهد شد. این ویزیت همچنین فرصت مناسبی برای والدین است تا سوالات و نگرانی‌های خود را در مورد سلامت و رشد نوزاد با پزشک در میان بگذارند و راهنمایی‌های تخصصی دریافت کنند.
رشد مغزی نوزاد در هفته دوم
در هفته دوم زندگی، مغز نوزاد با سرعت شگفت انگیزی در حال رشد و توسعه است. نوزاد در این مرحله قادر به تشخیص تفاوت بین صداها و چهره های آشنا و غریبه می باشد و این نشان دهنده شروع عملکرد سیستم عصبی اوست. هرچند نوزاد هنوز اضطراب را به معنای واقعی تجربه نمی کند، اما به‌طور غریزی در آغوش والدین یا مراقب اصلی خود احساس امنیت و آرامش بیشتری می کند.
لمس محبت آمیز و پاسخگویی سریع به نیازهای نوزاد نقش کلیدی در شکل گیری احساس امنیت و اعتماد پایه ای در او دارد. تحقیقات نشان می دهد که در آغوش گرفتن منظم نوزاد و برقراری تماس چشمی، باعث تحریک ترشح هورمون های رشد مغزی شده و به ایجاد ارتباطات عصبی جدید کمک می کند. این تعاملات ساده، پایه های رشد عاطفی و شناختی کودک را در ماه های آینده تقویت می نماید.
راهکارهای تقویت رشد مغزی
- پاسخ فوری به گریه ها و نیازهای نوزاد
- صحبت کردن با لحن آرام و مهربان
- حفظ تماس پوستی (مثل روش کانگورویی)
- ارائه محرک های دیداری مناسب (اشیاء با کنتراست بالا)
- ایجاد محیطی آرام و بدون استرس
این مراقبت های به ظاهر ساده، در واقع سرمایه گذاری اساسی برای رشد سالم مغز نوزاد و شکل گیری شخصیت او در آینده محسوب می شوند.
