بیشتر مادران پس از انجام جراحی سزارین و در شرایط معمول، معمولاً ظرف دو روز از بیمارستان مرخص شده و همراه نوزادشان به خانه باز می گردند. مراقبت های پزشکی پس از عمل هم در بیمارستان و هم در منزل برای همه تازه مادران ضروری است تا روند بهبود سریع تر و بدون مشکل طی شود. پیش از ترخیص، نکات مهمی درباره مراقبت های بعد از عمل و علائم هشداردهنده عوارض احتمالی به مادر ارائه می شود.
پس از بازگشت به خانه، رعایت نکات مراقبتی و سبک زندگی مناسب اهمیت زیادی دارد. این شامل برنامه غذایی سالم، مراقبت از محل بخیه، فعالیت های فیزیکی متعادل و شناخت مواردی است که نیاز به مراجعه سریع به پزشک یا اورژانس دارند. آشنایی با این اصول به مادر کمک می کند تا دوران نقاهت پس از سزارین راحت تر و ایمن تر سپری شود.
فعالیت های شما پس از رفتن به خانه بعد از سزارین
مدت زمان معمول بستری در بیمارستان بعد از سزارین معمولاً دو روز است، اما روند بهبود زخم سزارین ممکن است چهار هفته یا بیشتر طول بکشد. طبیعی است که در طول سال اول پس از جراحی گاهی دردهایی در ناحیه زخم احساس شود. در این مدت، رعایت مراقبت‌های ویژه و پیروی از دستورات پزشک برای بهبود سریع و جلوگیری از عوارض بسیار اهمیت دارد.
نکات مهم برای بهبود در خانه:
- استراحت کافی: هر زمان احساس خستگی داشتید استراحت کنید. خواب کافی به بازسازی بدن و کاهش درد کمک می‌کند.
- حرکت و پیاده روی سبک: روزانه کمی راه بروید و کم‌کم مسافت و زمان پیاده روی را افزایش دهید. این کار به پیشگیری از یبوست و جلوگیری از تشکیل لخته خون کمک می‌کند.
- عدم بلند کردن اجسام سنگین: تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، از بلند کردن وسایل سنگین خودداری کنید.
- محدودیت در کارهای سنگین خانه: به مدت شش هفته از انجام فعالیت های دشوار و سنگین خانه خودداری کنید.
- پرهیز از فشار بر شکم: از خم شدن و حرکاتی که فشار زیادی به عضلات شکم وارد می‌کنند بپرهیزید. هنگام سرفه یا نفس عمیق، با گذاشتن یک بالش سبک روی شکم می توانید درد را کاهش دهید.
- مراقبت از زخم: پس از مرخص شدن از بیمارستان، حمام کردن بلامانع است، اما پس از آن زخم را با باد سشوار یا حوله تمیز خشک کنید تا از عفونت جلوگیری شود.
- کنترل خونریزی: برای خونریزی واژینال از نوار بهداشتی استفاده کنید و از تامپون یا دوش واژینال خودداری کنید.
- فعالیت های روزمره: تا مدتی از رانندگی، انجام کارهای سنگین و فعالیت‌های پر فشار خودداری کنید و قبل از شروع رابطه جنسی، حدود شش تا هشت هفته صبر کنید.
مراقبت های بعد از زایمان:
- روز سوم پس از زایمان، اولین مراقبت پزشکی مادر در بیمارستان انجام می‌شود.
- مراقبت‌های نوزاد نیز بین روزهای سوم تا پنجم پس از تولد انجام می‌شود.
- پس از مراقبت اول، برای مراقبت دوم (بین روز ۱۰ تا ۱۵) و مراقبت سوم (بین روز ۳۰ تا ۴۲) به موقع به پزشک مراجعه کنید.
رعایت این نکات باعث می‌شود روند بهبود جسمی سریع‌تر شود و خطر عوارض پس از جراحی سزارین کاهش یابد.
مراقبت از برش یا زخم سزارین بعد از زایمان سزارین
بعد از زایمان سزارین، مراقبت صحیح از زخم برش بسیار اهمیت دارد تا از عفونت و التهاب جلوگیری شود و روند بهبود سریع‌تر باشد. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند تا زخم سالم بماند و درد کمتری تجربه کنید:
تمیزی و خشک نگه داشتن زخم:
- محل زخم را همواره تمیز و خشک نگه دارید.
- بیمارستان معمولاً از پانسمان ضدآب استفاده می‌کند که با آن می‌توانید هنگام حمام زخم را محافظت کنید.
- بعد از ترخیص از بیمارستان می‌توانید روزانه دوش بگیرید. شستشوی جداگانه زخم لازم نیست، زیرا آب و کف شامپو یا صابون به‌طور طبیعی از روی محل زخم عبور می‌کند.
- پس از حمام، زخم را با باد سشوار (با فاصله مناسب) خشک کنید و اجازه دهید هوا به زخم برسد.
پانسمان و پوشش زخم:
- برای تعویض یا برداشتن پانسمان طبق توصیه بیمارستان عمل کنید.
- اگر پانسمان هنگام حمام باز شد، معمولاً نیاز به پانسمان مجدد نیست.
- کش شورت نباید مستقیماً روی زخم قرار گیرد؛ بهتر است از لباس‌های نخی و گشاد یا سرجی فیکس برای نگه داشتن نوار بهداشتی استفاده کنید.
استفاده از شکم‌بند و کرم‌ها:
- در روزهای ابتدایی بهبود زخم، از شکم‌بند استفاده نکنید زیرا باعث مرطوب ماندن زخم می‌شود.
- بعد از بهبود اولیه، می‌توانید از شکم‌بند مناسب برای حمایت شکم استفاده کنید.
- زخم را دستکاری نکنید و از باز و بسته کردن مکرر پانسمان خودداری کنید.
- بدون نظر پزشک، از کرم، پماد یا لوسیون روی زخم استفاده نکنید.
با رعایت این نکات، خطر عفونت کاهش می‌یابد، روند ترمیم سریع‌تر خواهد بود و مادر راحت‌تر می‌تواند به فعالیت‌های روزمره و مراقبت از نوزاد بپردازد.
رژیم غذایی مناسب بعد از زایمان سزارین
برای داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب پس از سزارین، مهم است قبل از ترخیص از بیمارستان با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه غذایی متناسب با شرایط جسمی شما تعیین شود. تغذیه درست نه تنها به روند بهبودی زخم کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات گوارشی مانند یبوست جلوگیری می‌کند.
نکات کلیدی برای تغذیه بعد از سزارین:
- غذاهای سبک و نرم در روزهای اول: در روزهای ابتدایی پس از جراحی بهتر است غذاهای نرم و آبکی مانند سوپ، پوره یا آش سبک مصرف کنید.
- رژیم غذایی متعادل و آشنا: غذاهایی را انتخاب کنید که پیش از بارداری هم به آن‌ها عادت داشتید و معده شما با آن‌ها سازگار است.
- انتخاب غذاهای کم‌چرب و سبک: در صورت ناراحتی معده، غذاهایی مانند پلوی ساده، مرغ کبابی، نان و ماست گزینه مناسبی هستند.
- مصرف پروتئین و ویتامین کافی: گروه‌های غذایی سرشار از پروتئین و ویتامین به ترمیم سریع‌تر زخم و بازسازی بدن کمک می‌کنند.
- پیشگیری از یبوست: یبوست می‌تواند فشار زیادی روی ناحیه جراحی ایجاد کند. مصرف فیبر کافی، میوه‌ها و سبزیجات به همراه مایعات فراوان به پیشگیری از یبوست کمک می‌کند.
- نوشیدن مایعات کافی: آب و آب میوه‌های طبیعی بنوشید، مگر اینکه پزشک محدودیت خاصی برای مایعات تعیین کرده باشد.
- اجتناب از غذاهای نفاخ: در روزهای اولیه پس از جراحی از مصرف شیر و حبوبات زیاد خودداری کنید تا از نفخ و فشار روی شکم جلوگیری شود.
- مراقبت هنگام دفع مدفوع: ممکن است در روزهای اول پس از عمل مدفوع نکرده باشید، بنابراین از زور زدن خودداری کنید و در صورت تأخیر چند روزه، با پزشک درباره مصرف ملین ملایم مشورت کنید.
رعایت این نکات به شما کمک می‌کند تا روند بهبود سریع‌تر باشد، فشار کمتری به زخم وارد شود و انرژی لازم برای مراقبت از نوزاد فراهم شود.
زمان و موارد تماس با پزشک یا اورژانس بعد از سزارین
پس از بازگشت به خانه بعد از سزارین، بسیار مهم است که هر گونه علامت غیرعادی یا نیاز به مراقبت فوری را جدی بگیرید و با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید. بهتر است کسی در خانه کنار شما باشد تا در صورت لزوم کمک کند.
موارد اضطراری که نیاز به تماس فوری دارند:
- از دست دادن هوشیاری یا احساس غش
- مشکل شدید در تنفس یا تنگی نفس
- درد ناگهانی در قفسۀ سینه یا سرفه همراه با خون
- تهوع شدید یا استفراغ مداوم
- درد شدید در شکم
- شل شدن بخیه ها یا باز شدن برش جراحی
- حساسیت یا سفتی غیرطبیعی شکم نسبت به لمس
- مشکل در دفع ادرار یا مدفوع، به ویژه اگر با درد یا ورم در ناحیه تحتانی شکم همراه است
- احساس غم یا افسردگی شدید که بیش از چند روز طول بکشد، یا افکار خطرناک
نشانه های مرتبط با سینه ها:
- سفت شدن شدید سینه ها
مشکلات ترشحات واژن و خونریزی:
- خونریزی واژینال شدید یا ادامه دار پس از چهار روز با رنگ قرمز روشن
- خروج لخته های بزرگ تر از حد معمول
- ترشحات بدبو از واژن
نشانه های عفونت زخم سزارین:
- تب
- خارج شدن چرک از محل برش
- افزایش درد، قرمزی، گرما یا ورم در محل زخم
- خونریزی از محل بخیه‌ها
- ورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشالۀ ران
علائم خطرناک مرتبط با لخته خون (ترومبوز):
- درد یک‌طرفه در پا (ساق، پشت زانو، ران یا کشالۀ ران)
- قرمزی، گرما و ورم در پا یا کشالۀ ران
رعایت این نکات به شما کمک می‌کند که هرگونه عارضۀ جدی پس از سزارین به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب انجام شود، و از بروز مشکلات شدید مانند آمبولی ریه جلوگیری شود.
