در هفته چهاردهم بارداری، بالاخره روزهای آرام تری در انتظارتان است. حالا که وارد سه ماهه دوم شده اید، نوسانات هورمونی کمی فروکش کرده و احساس سبکی و انرژی بیشتری دارید. بدن تان به تغییرات بزرگ این دوران عادت کرده و دیگر از خستگی و بی حوصلگی هفته های قبل خبری نیست. این هفته آغاز مرحله ای دل انگیز از بارداری است که در آن می توانید با خیال آسوده تری رشد کوچولوی درونتان را دنبال کنید. در ادامه، نگاهی می اندازیم به مهم ترین اتفاقات هفته چهاردهم بارداری و آنچه باید در این زمان بدانید.
رشد کوچولوی شما در هفته چهاردهم بارداری
در هفته چهاردهم بارداری، جنین شما به اندازه‌ی یک هلو شده است؛ یعنی حدود ۸٫۷ سانتی متر طول و ۴۳ گرم وزن دارد. بدن او حالا سریع تر از سرش رشد می کند و گردنی خوش تراش تر به دست آورده است. دست هایش بلندتر و هماهنگ تر با بدن شده اند، هرچند پاها هنوز کمی از رشد عقب مانده اند و در هفته های بعد به آن ها می رسند.
در این هفته، پوست لطیف جنین با لایه ای از موهای نازک و بی‌رنگ به نام کرک جنینی (لانوگو) پوشیده می شود؛ پوششی طبیعی که وظیفه‌ی حفظ گرمای بدن را بر عهده دارد تا زمانی‌که چربی زیر پوستش شکل بگیرد و این مسئولیت را به دوش بکشد.
از نظر عملکرد اندام ها، کبد شروع به تولید صفرا کرده و طحال نیز در ساخت گلبول های قرمز نقش دارد. جنین حالا می تواند ادرار تولید کند و آن را به درون مایع آمنیوتیک بریزد؛ فرآیندی طبیعی که تا زمان تولد ادامه دارد. هرچند هنوز حرکت هایش را حس نمی کنید، اما او به‌طور فعال دست و پا می زند و عضلاتش روزبه روز انعطاف پذیرتر می شوند.
مغز جنین نیز در این مرحله شروع به ارسال پالس های عصبی کرده است. همین باعث می شود گاهی چهره‌ی کوچکش با اخم، لبخند یا حتی مکیدن انگشت شست همراه باشد. در کنار این ها، غده تیروئید فعال شده و تولید هورمون ها را آغاز کرده است. اندام های جنسی هم در حال رشدند؛ در پسرها غده پروستات و در دخترها تخمدان ها شکل می گیرند. در همین زمان، مغز استخوان تولید خون را آغاز کرده و ریه ها آرام آرام خود را برای روز نخست زندگی خارج از رحم آماده می‌کنند.
- قد: 8.7 سانتی متر
- وزن: 43 گرم
وضعیت مادر در هفته چهاردهم بارداری
در هفته چهاردهم بارداری، بدن شما وارد مرحله ای تازه و دل انگیز می شود. بیشتر علائم آزاردهنده سه ماهه اول مثل تهوع، خستگی و حساسیت سینه ها به تدریج فروکش می کنند و حس سرزندگی دوباره به شما بر می گردد. حالا دیگر می توانید با آرامش بیشتری از این دوران لذت ببرید و انرژی از دست رفته تان را بازیابید.
در این زمان، رحم از فضای لگن بالا آمده و در قسمت پایین شکم قرار می گیرد؛ تغییری که باعث می شود شکم شما کمی جلو بیاید و نشانه ای زیبا از رشد کودک درونتان پدیدار شود. البته ممکن است هم زمان دردهای خفیف کششی در پهلوها یا پایین شکم احساس کنید؛ این دردها که به «درد رباط گرد» معروف اند، کاملاً طبیعی هستند و به خاطر کشیده شدن عضلات اطراف رحم هنگام رشد آن رخ می دهند. بهترین کار برای آرام کردن این دردها، استراحت در وضعیتی راحت و بالا بردن پاها است تا فشار از روی شکم برداشته شود.
بیرون زدن شکم در این هفته برای بسیاری از مادران، لحظه ای هیجان انگیز و احساسی است؛ زیرا نشانه ای واقعی از زندگی کوچکی است که درونشان در حال رشد است. کمی برای خودتان و این حس شیرین وقت بگذارید، خیال پردازی کنید و از هر لحظه لذت ببرید.
اگر هنوز گاهی دچار نگرانی می شوید، طبیعی است، اما باید بدانید که با آغاز سه ماهه دوم، احتمال سقط جنین به طور قابل توجهی کاهش می یابد. حالا زمان آن است که با ذهنی آرام، بر مراقبت از خود و رشد سالم نوزادتان تمرکز کنید و مطمئن باشید بدنتان به خوبی برای ادامه مسیر آماده است.
علائم و تغییرات بدن در هفته ۱۴ بارداری
در هفته چهاردهم بارداری، بدن شما در حال سازگاری با رشد سریع جنین است و به همین دلیل ممکن است با تغییرات و علائم تازه ای روبه رو شوید. در این مرحله، بیشتر علائم آزاردهنده اوایل بارداری کاهش می یابد، اما برخی نشانه های جدید ظاهر می شوند که هم طبیعی و هم نشانه‌ی پیشرفت سالم بارداری هستند.
یکی از رایج ترین نشانه ها در این هفته، درد لگن یا کشیدگی در ناحیه پایین شکم است. علت آن، رشد رحم و کشیده شدن رباط هایی است که از لگن حمایت می کنند. این درد معمولاً خفیف و گذراست، اما اگر احساس ناراحتی شدید یا مداوم داشتید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از سلامت خود و جنین مطمئن شوید.
همچنین ممکن است متوجه افزایش اشتها شوید. بدن شما اکنون انرژی بیشتری برای تغذیه جنین نیاز دارد؛ بنابراین بهتر است روزانه حدود ۳۰۰ کالری اضافه تر مصرف کنید. اگر دوقلو باردار هستید، این مقدار به حدود ۶۸۰ کالری در روز می رسد. البته کیفیت غذا مهم تر از کمیت است؛ پس رژیم غذایی تان را بر پایه‌ی مواد مغذی مانند میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین های سالم تنظیم کنید.
از دیگر تغییرات دلپذیر این دوران، ضخیم تر و درخشان تر شدن موهاست. به‌دلیل افزایش گردش خون و هورمون های بارداری، ریزش مو کاهش یافته و موها حالتی پرتر و سالم تر پیدا می کنند. بسیاری از مادران این تغییر را یکی از جذاب ترین بخش های بارداری می دانند.
هفته چهاردهم بارداری چی بخوریم تا جنین سالم تر رشد کند؟
در هفته چهاردهم بارداری، تغذیه‌ی درست بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد، زیرا بدن شما در حال تأمین مواد مورد نیاز برای رشد سریع جنین است. حالا که اشتهای تان برگشته، وقت آن است که انتخاب های غذایی سالم تری داشته باشید تا هم انرژی کافی بگیرید و هم از اضافه وزن غیرضروری پیشگیری کنید.
یکی از نکات مهم در این هفته، کنترل مصرف نمک است. اگرچه بدن در دوران بارداری به سدیم نیاز دارد، اما مصرف بیش از حد آن می تواند باعث احتباس مایعات و تورم بدن شود؛ به ویژه در ماه های بعدی بارداری. توصیه می شود مصرف نمک روزانه تان را به حدود ۲۴۰۰ میلی‌گرم محدود کنید. نیازی به حذف کامل نمک نیست، اما بهتر است در مصرف خوراکی های شور مانند چیپس، پفک، سوپ های کنسرو شده، سوسیس و کالباس، غذاهای آماده، پنیرهای شور، کره بادام زمینی و برشتوک های فرآوری شده احتیاط کنید. هنگام خرید مواد غذایی، برچسب ترکیبات را بخوانید تا از مقدار سدیم آن ها آگاه شوید.
در مقابل، رژیم غذایی خود را با خوراکی های مغذی غنی تر کنید:
- میوه ها و سبزی های تازه برای تأمین ویتامین ها و فیبر
- حبوبات، غلات کامل و نان سبوس دار برای انرژی پایدار
- ماهی و گوشت بدون چربی به عنوان منبع پروتئین و آهن
- لبنیات کم چرب برای دریافت کلسیم و تقویت استخوان ها
همچنین فراموش نکنید که مکمل‌های آهن و ویتامین D برای سلامت شما و جنین ضروری اند. در بسیاری از مراکز درمانی دولتی، این مکمل ها به‌صورت رایگان در اختیار مادران باردار قرار می گیرند. مصرف منظم آن ها طبق تجویز پزشک می تواند از کم‌خونی و ضعف عمومی جلوگیری کند.
علت و درمان سوزش معده در دوران بارداری
ترش کردن معده یا ریفلاکس اسیدی یکی از ناراحتی های رایج دوران بارداری است که معمولاً از سه ماهه دوم به بعد ظاهر می شود. این حالت باعث احساس سوزش در پشت قفسه سینه، طعمی تلخ یا ترش در دهان و گاهی سنگینی در معده می شود. علت اصلی آن، تغییرات هورمونی و فشاری است که رحم در حال رشد بر معده وارد می کند.
هورمون پروژسترون که در دوران بارداری افزایش می یابد، عضلات بین معده و مری را شل می کند. این شلی باعث می شود اسید معده راحت تر به سمت مری برگردد. از سوی دیگر، هورمون ها سرعت هضم غذا را کاهش می دهند تا بدن زمان بیشتری برای جذب مواد مغذی مورد نیاز جنین داشته باشد. نتیجه این فرایند، همان احساس سوزش و ترشی معده است که بسیاری از مادران تجربه می کنند.
برای کاهش این ناراحتی، رعایت چند نکته ساده می‌تواند بسیار مؤثر باشد:
- به جای سه وعده سنگین، شش وعده غذای کوچک تر در روز میل کنید.
- حداقل ۴ ساعت قبل از خواب، شام بخورید تا معده تان زمان کافی برای هضم داشته باشد.
- غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی، پرتقال و گریپ فروت را کمتر مصرف کنید یا آن ها را با خوراکی های ملایم تر ترکیب نمایید.
- از خوردن غذاهایی که باعث ترشی معده تان می شوند (مانند فست فود، قهوه، شکلات و غذای تند) پرهیز کنید.
- پس از غذا کمی آدامس بدون قند بجوید. افزایش بزاق، به خنثی شدن اسید معده کمک می کند.
- بعد از غذا دراز نکشید. حداقل یک ساعت بنشینید یا هنگام استراحت، بالاتنه تان را با چند بالش بالا نگه دارید تا اسید به سمت بالا نیاید.
با رعایت این توصیه ها، بیشتر مادران می توانند بدون نیاز به دارو، ترش کردن معده را کنترل کنند. البته اگر این مشکل مداوم یا شدید شد، حتماً با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز، داروهای ایمن مخصوص دوران بارداری برایتان تجویز شود.
روش صحیح خوابیدن در دوران بارداری
یکی از نگرانی های رایج مادران باردار، وضعیت خوابیدن است و بسیاری شنیده اند که نباید روی شکم یا کمر بخوابند. اما واقعیت کمی متفاوت است. در اغلب موارد، بدن شما به‌طور طبیعی راهنمایی می کند که چگونه راحت باشید، زیرا هر موقعیتی که برایتان ناراحت کننده باشد، به سرعت باعث تغییر وضعیت خواب می شود.
خوابیدن روی شکم، در سه ماهه دوم و سوم، بیشتر برای شما آزاردهنده است تا کودک. رحم شما به گونه ای طراحی شده که جنین را از هرگونه آسیب محافظت می کند، بنابراین فشار ناشی از خوابیدن روی شکم بیشتر حس شما را تحت تأثیر قرار می دهد تا سلامت جنین.
خوابیدن روی کمر هم معمولاً مشکل ایجاد نمی کند، مگر اینکه رحم فشار زیادی بر سیاهرگ بزرگ پشت ستون فقرات وارد کند. این فشار می تواند برگشت خون به قلب را کاهش دهد و باعث سرگیجه، تعریق یا حالت تهوع شود. با این حال، بدن شما به صورت طبیعی چنین موقعیتی را برایتان آزاردهنده می کند و حتی در خواب، وضعیت خود را تغییر می‌دهید تا از فشار جلوگیری شود.
به طور کلی، می‌توانید هر موقعیتی که راحت هستید را برای خواب انتخاب کنید. در ماه های پایانی بارداری، قرار دادن چند بالش در کنار بدن، زیر شکم یا بین زانوها می تواند راحتی بیشتری ایجاد کند و خواب آرام تری برای شما فراهم کند.
کم آبی در بارداری را جدی بگیرید
در دوران بارداری، حفظ هیدراته بودن بدن اهمیت ویژه ای دارد، به‌ویژه در فصل تابستان که تعریق بیشتر است. نوشیدن مایعات کافی به شما کمک می کند انرژی خود را حفظ کنید و از مشکلاتی مانند یبوست و گرفتگی عضلات جلوگیری شود. حتی در هوای گرم، مصرف آب و سایر نوشیدنی های سالم مانند آب میوه های طبیعی، دوغ و نوشیدنی های غیرالکلی مناسب است. با این حال، اگر ورم دست و پا یا افزایش وزن ناگهانی مشاهده کردید، نباید در مصرف آب زیاده روی کنید و بهتر است با پزشک مشورت کنید تا تعادل مایعات بدنتان حفظ شود.
احوال روح تان را در دوران بارداری خوب کنید
در طول بارداری، نوسانات روحی کاملاً طبیعی هستند و بسیاری از مادران آنها را تجربه می کنند. ممکن است لحظه ای با شنیدن یک لطیفه از ته دل بخندید و لحظه ای بعد، به دلیل کوچک‌ترین ناراحتی ها احساس عصبانیت یا اضطراب کنید. این تغییرات ناشی از تغییرات هورمونی و فشارهای جسمی و روانی دوران بارداری است.
با این حال، اگر نوسانات روحی شدید شوند و باعث افسردگی، اضطراب یا عصبانیت طولانی مدت شوند، نیاز به توجه جدی دارند. علامت هایی مانند گریه مداوم، خستگی شدید که مانع انجام کارهای روزمره می شود، تغییر رفتار و شخصیت نسبت به قبل، یا دور شدن دیگران به دلیل واکنش های شما، می تواند نشان دهنده مشکلات روحی جدی باشد. در چنین مواردی، بهتر است با متخصص روانشناسی یا روانپزشک مشورت کنید تا راهکارهای مناسب برای حفظ سلامت روحی و روانی شما و جنین ارائه شود.
رعایت نکاتی مانند استراحت کافی، ورزش سبک، گفت‌وگو با عزیزان و پیگیری علایق شخصی نیز می تواند به بهبود روحیه کمک کند و دوران بارداری را برای شما دلپذیرتر کند.
شلوارهای کمرکش؛ راحتی و آزادی حرکت در بارداری
در این دوران، انتخاب شلوارهای کمرکش و راحت می تواند به راحتی شما کمک کند. با بزرگ تر شدن رحم و رشد جنین، شکم کم‌کم برآمده می شود و شلوارهای کشی اجازه می دهند بدون فشار اضافی روی شکم، روزتان را بگذرانید. اگر بخواهید محل رحم خود را بررسی کنید، می توانید به پشت دراز بکشید و حدود ۲٫۵ سانتی‌متر زیر ناف را لمس کنید؛ فشار دادن این ناحیه کاملاً بی خطر است و رحم و کودک درون آن محافظت شده اند. از هفته دوازدهم به بعد، قاعده رحم به تدریج بالاتر می آید و این نشانه ای از رشد طبیعی کودک است که شما می توانید با لمس آن، تغییرات جسمانی خود را حس کنید و از پیشرفت بارداری مطمئن شوید.
اضافه وزن در هفته چهاردهم بارداری
در هفته چهاردهم، وزن جنین حدود ۶۰ گرم است، اما شما ممکن است ۲ کیلوگرم یا حتی بیشتر اضافه وزن را تجربه کنید. دلیل این افزایش وزن تنها رشد کودک نیست؛ بدن شما برای حمایت از جنین تغییرات متعددی را تجربه می‌کند.
مثلاً حجم خون در دوران بارداری حدود ۴۰ درصد افزایش می‌یابد که خود می‌تواند باعث افزایش حدود ۴ کیلوگرم وزن شود. علاوه بر این، جنین درون مایع آمنیوتیک به وزن تقریبی ۲ کیلوگرم قرار دارد و سینه ها برای شیردهی آماده می شوند و حجیم‌تر می شوند. همه این موارد، بخشی طبیعی از فرآیند بارداری هستند.
با این حال، اگر احساس می‌کنید وزن شما بیش از حد افزایش یافته، بهتر است سبک زندگی خود را کمی اصلاح کنید: مصرف کالری را متعادل کنید و فعالیت بدنی مناسب دوران بارداری انجام دهید تا هم سلامت شما حفظ شود و هم روند رشد کودک به خوبی ادامه یابد.
لیست کارهای مهم در هفته چهاردهم بارداری
هفته چهاردهم بارداری فرصتی عالی برای برنامه‌ریزی و انجام کارهای کوچک اما مهم است. برخی از اقداماتی که می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
- به خانواده و دوستانتان خبر بدهید: اگر تاکنون بارداری خود را مخفی نگه داشته‌اید، حالا زمان مناسبی است تا این خبر مسرت بخش را با عزیزانتان در میان بگذارید.
- اطلاع‌رسانی به محل کار: با شروع سه ماهه دوم، بسیاری از مادران انرژی بیشتری دارند؛ بهتر است به رئیستان یا همکاران نزدیک خبر بارداری‌تان را بدهید تا هماهنگی های لازم انجام شود.
- استفاده از انرژی بالا: هفته چهاردهم معمولاً با افزایش انرژی همراه است؛ از این فرصت برای انجام کارهای عقب مانده یا برنامه ریزی برای آینده استفاده کنید.
- عکسبرداری هفتگی از شکم: شروع کنید به ثبت رشد شکم و تغییرات بدن؛ این کار نه تنها خاطره‌انگیز است، بلکه امکان پیگیری روند رشد شما و جنین را نیز فراهم می‌کند.
سونوگرافی در هفته چهاردهم بارداری
در هفته چهاردهم بارداری، سونوگرافی می تواند نمای واضحی از جنین ارائه دهد. سر جنین به طور کامل مشخص است و جزئیات صورت و اندام ها به‌خوبی دیده می شوند. در برخی موارد، ممکن است جنین دست خود را روی سینه یا صورتش قرار دهد و حرکات ظریف او قابل مشاهده باشد.
این سونوگرافی علاوه بر نشان دادن رشد طبیعی جنین، به پزشک کمک می کند تا اندازه ها و موقعیت جنین را بررسی کرده و از سلامت او اطمینان حاصل کند. همچنین تصاویر سونوگرافی هفته چهاردهم، فرصت خوبی است برای ثبت خاطره از اولین حرکات و حالات جنین.
توصیه های مذهبی هفته چهاردهم بارداری
در هفته چهاردهم بارداری، علاوه بر رشد جسمی و تکامل جنین، می توان با انجام برخی اعمال و دعاها، آرامش روحی و معنوی خود را تقویت کرد. غدد چربی و عرق در زیر پوست جنین فعالیت خود را آغاز کرده و اولین تارهای مو بر روی سر او نمایان می شوند؛ این زمان می تواند فرصتی برای توجه بیشتر به بعد معنوی بارداری باشد.
چند توصیه معنوی و مذهبی برای این هفته عبارتند از:
- قبل از هر نماز، دست خود را روی شکم بگذارید و سوره های قدر و کوثر را بخوانید. سپس صلوات کبیره ختم کنید.
- پس از آن دعا کنید: «ربنا هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قره اعین و اجعلنا للمتقین اماما»
- هفت مرتبه بگویید: “استغفرالله ربی و اتوب الیه”
- روزانه صدقه دهید و ثواب آن را به مادر حضرت ولی عصر، نرگس خاتون هدیه کنید.
همچنین، برای تقویت سلامت جسمی و رشد فرزندی دانشمند، توصیه می شود روزانه یک تخم مرغ و مقداری کنجد مصرف شود تا علاوه بر فواید غذایی، با دعا و توکل، شرایط مناسب برای فرزند آینده فراهم شود.
