اگر می توانستید فرزندتان را در هفته پانزدهم بارداری ببینید، دیدن حرکات کوچک و شیرینش حسابی شما را شگفت زده می کرد: کش دادن عضلات، تکان خوردن، حتی اخم و لبخندهای کوچک در رحم! در این مرحله، جنین شما توانایی های بیشتری پیدا کرده و هر روز ممکن است با حرکات تازه اش شما را به هیجان بیاورد. در ادامه این مطلب از نی نی ون با ما همراه باشید تا ببینیم در هفته پانزدهم بارداری چه تغییراتی در بدن مادر و رشد جنین رخ می دهد.
رشد کوچولوی شما در هفته پانزدهم بارداری
در هفته پانزدهم بارداری، جنین شما به اندازه یک سیب کوچک شده است؛ طول بدن او تقریباً ۱۰ سانتی متر و وزنش حدود ۷۰ گرم است. در این مرحله، جنین تمرین دم و بازدم با مایع آمنیوتیک را انجام می دهد؛ عملی که باعث آماده شدن ریه ها و رشد کیسه های هوا می شود، هرچند هنوز نفس کشیدن واقعی با هوا رخ نمی دهد.
اگر می توانستید جنینتان را ببینید، متوجه می شدید که پاهای او نسبت به دست ها کمی بزرگ تر شده اند و تمامی مفصل ها و اندام ها قادر به حرکت هستند. این رشد به او اجازه می دهد دست هایش را بهتر و هماهنگ تر حرکت دهد. علاوه بر این، جنین روزانه فعالیت های مختلفی انجام می دهد؛ لگد زدن، خم کردن انگشتان و تکان دادن بازوها و پاهای کوچک بخشی از این تمرین هاست. با وجود این، وزن کم او باعث می شود که شما هنوز این حرکات را به خوبی حس نکنید.
غده های عرق به تدریج شکل می گیرند و پلک‌ها هنوز بسته هستند، اما چشم های جنین می توانند نور را تشخیص دهند. اگر نور شدیدی به شکم شما تابانده شود، احتمال دارد جنین سر خود را از نور دور کند. در حالی که هنوز محیط اطراف او محدود است و تجربه مزه کردن ندارد، اندام های چشایی جنین در حال شکل گیری هستند و کم‌کم برای حس طعم آماده می شوند.
- قد: 10 سانتی متر
- وزن: 70 گرم
وضعیت مادر در هفته پانزدهم بارداری
در هفته پانزدهم بارداری، احتمالاً شما حدود ۲ کیلوگرم یا کمی بیشتر وزن اضافه کرده اید. اگر مقدار افزایش وزن شما کمی کمتر یا بیشتر باشد، جای نگرانی نیست؛ اندازه شکم در این مرحله نسبت به حالت معمول بزرگ تر به نظر می رسد و این کاملاً طبیعی است، چرا که میزان افزایش وزن در زنان باردار متفاوت است.
با وجود اینکه به تغییرات دوره بارداری عادت کرده‌اید، ممکن است هر از گاهی با تجربه یک علامت جدید غافلگیر شوید. برای مثال، گرفتگی بینی یکی از شایع ترین عوارض در این مرحله است. افزایش هورمون استروژن باعث تورم غشاء مخاطی بینی و تولید بیشتر مخاط می شود و هم‌زمان حجم خون شما نیز در حال افزایش است، که می تواند باعث گشاد شدن رگ های خونی، از جمله رگ های بینی، شود و گاهی خون دماغ ایجاد کند.
بارداری همچنین سیستم ایمنی شما را تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین احتمال ابتلا به سرماخوردگی یا حساسیت های فصلی کمی بیشتر می شود. برای کاهش ناراحتی ها از مواد محرک مانند دود سیگار، گردوغبار و الکل دوری کنید، شب ها از بخارساز یا مرطوب کننده هوا استفاده کنید و مایعات کافی بنوشید. قطره های نمکی بینی یا محلول کلرورسدیم نیز می توانند به باز شدن مسیر تنفسی کمک کنند. اگر گرفتگی شدید باشد، حتماً با پزشک یا مامای خود درباره مصرف داروی ضداحتقان مشورت کنید.
همچنین، در این دوران طبیعی است که شما و همسرتان کمی نگران سلامت جنین و توانایی خود در نقش والدگری باشید. با این حال، اگر مشکلات جسمی شما کم باشد و انرژی نسبی داشته باشید، سه ماهه دوم بارداری می تواند تجربه ای لذت بخش و هیجان انگیز باشد. بنابراین سعی کنید از این مرحله‌ی رشد جنین و تغییرات خودتان نهایت استفاده را ببرید و از آن لذت ببرید.
خونریزی لثه در بارداری
در هفته پانزدهم بارداری ممکن است متوجه لثه های قرمز، متورم و حساس شوید. حتی احتمال دارد هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، لثه ها خونریزی کنند. این وضعیت معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی بارداری ایجاد می شود که واکنش لثه ها نسبت به باکتری های پلاک دندانی را افزایش می دهد. گاهی نیز یک برجستگی کوچک روی لثه ظاهر می شود که به آن «تومور بارداری» گفته می شود. نگران نباشید؛ این برجستگی ها معمولاً بی‌خطر و بدون درد هستند و بعد از زایمان به‌طور طبیعی از بین می روند.
برقراری ارتباط با جنین
صحبت کردن با فرزندتان در رحم یکی از راه های ایجاد پیوند و تقویت ارتباط عاطفی است. شما می‌توانید با کودک صحبت کنید، داستان بخوانید یا حتی رازهای خود را با او در میان بگذارید. این تمرین نه تنها در دوران بارداری مفید است، بلکه پس از تولد نیز به تقویت ارتباط و حتی یادگیری زبان کودک کمک می کند.
ترشحات واژن و نکات بهداشتی
وجود ترشحات سفید و شفاف در دوران بارداری معمولاً طبیعی است و نیازی به نگرانی ندارد. این ترشحات گاهی شبیه سفیده تخم‌مرغ هستند و بوی خاصی ندارند. رعایت بهداشت، شستشوی منظم و استفاده از لباس زیر نخی و خنک می تواند به راحتی این وضعیت را مدیریت کند. همواره داشتن لباس زیر اضافه و اجتناب از لباس های آستردار به کاهش تحریک پوست کمک می کند.
با این حال، اگر ترشحات شما زرد، سبز یا بوی ماهی داشته باشد یا حالت پنیر فاسد پیدا کند، ممکن است نشان‌دهنده عفونت هایی مانند عفونت مخمر، تریکومونیازیس یا عفونت باکتریایی باشد و در این صورت حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
تغذیه مناسب در هفته پانزدهم بارداری
در هفته پانزدهم بارداری، تامین پروتئین کافی برای رشد جنین و سلامت خودتان اهمیت ویژه ای دارد. اگر علاقه ای به مصرف گوشت ندارید یا حتی فکر خوردن همبرگر برایتان ناخوشایند است، نگران نباشید؛ منابع غیر گوشتی پروتئین می توانند جایگزین خوبی باشند.
برخی از این منابع شامل لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست، تخم‌مرغ، حبوبات (عدس، لوبیا، لپه، لوبیا چشم‌بلبلی و لوبیاچیتی)، مغزها مثل بادام زمینی، گردو و بادام هندی و همچنین سویا هستند. به عنوان مثال یک فنجان عدس یا لوبیا، یک ساندویچ با کره بادام زمینی یا یک ظرف لوبیا می توانند نیاز پروتئینی شما را تأمین کنند.
هنگام مصرف این منابع غیر گوشتی، به میزان چربی و کلسترول آن ها توجه کنید؛ استفاده از لبنیات کم چرب و محدود کردن مصرف زرده تخم مرغ (حداکثر ۴ عدد در هفته) توصیه می شود.
در هفته پانزدهم بارداری، بهتر است سبد غذایی خود را با مواد مغذی تازه و سالم پر کنید و غذاهایی که آماده کردنشان آسان است، در کابینت و یخچال داشته باشید تا در طول روز بتوانید به راحتی از آن ها استفاده کنید. با انتخاب های غذایی درست، هم خودتان و هم جنینتان می توانید از سلامت و انرژی کافی بهره‌مند شوید.
کارهای مهم در هفته پانزدهم بارداری
در هفته پانزدهم بارداری، چند اقدام مهم وجود دارد که می‌تواند سلامت شما و جنین را تضمین کند:
پیشگیری از پره اکلامپسی: اگر در معرض ریسک پره‌اکلامپسی هستید، با پزشک خود درباره مصرف دوز پایین آسپرین روزانه مشورت کنید. تحقیقات نشان داده اند که استفاده از آسپرین با دوز کم پس از پایان سه ماهه اول می تواند احتمال بروز پره اکلامپسی را تا ۲۴ درصد کاهش دهد.
اندازه گیری رشد جنین: پزشک یا مامای شما ممکن است برای ثبت وضعیت رشد جنین، فاصله بین بالای استخوان ناحیه زهار و رأس رحم (فوندوس رحم) را اندازه گیری کند. این بررسی به پیگیری رشد جنین در طول بارداری کمک می کند.
آزمایش آمنیوسنتز (برای موارد پرخطر): بین هفته های ۱۵ تا ۲۰، ممکن است پزشک انجام آزمایش آمنیوسنتز را برای زنان در معرض ریسک بالای مشکلات ژنتیکی یا کروموزومی توصیه کند. در این آزمایش، نمونه ای از مایع آمنیوتیک گرفته شده و برای بررسی اختلالاتی مانند سندرم داون مورد آزمایش قرار می گیرد.
با دنبال کردن این مراحل و مشورت منظم با پزشک، می توانید سلامت خود و جنین را به شکل مؤثری مدیریت کنید.
پیشگیری و مراقبت از ورم پاها
ورم پا یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که تقریباً نیمی از خانم ها آن را تجربه می کنند. برای کاهش ورم و حفظ سلامت پاها می‌توانید این نکات را رعایت کنید:
- هنگام استراحت پاها را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا گردش خون به سمت قلب بازگردد.
- هنگام نشستن پاها را روی هم نیندازید، زیرا این کار جریان خون را کند می کند.
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت خودداری کنید و روزانه نیم ساعت پیاده‌روی کنید یا روی صندلی گهواره ای پاهای خود را حرکت دهید.
- استفاده از جوراب واریس توصیه می شود و بهتر است قبل از برخاستن از رختخواب آن ها را بپوشید.
علت ورم و واریس پاها تنها افزایش وزن نیست؛ دستگاه گردش خون شما در دوران بارداری حدود ۴۰ درصد بیشتر از حالت معمول خون جابه جا می کند، که باعث اتساع دیواره رگ ها و پیدایش سیاهرگ های آبی و طناب مانند می شود. نشستن یا ایستادن طولانی، رگ های با دیواره نازک و افزایش وزن بیش از حد نیز این مشکل را تشدید می کنند. خوشبختانه اتساع رگ ها معمولاً پس از زایمان بهبود می یابد، اما مراقبت از پاها در طول بارداری اهمیت زیادی دارد.
ورزش در دوران بارداری
اگر پیش از بارداری ورزشکار بودید و هفته ای بدون فعالیت بدنی را نمی‌توانید تصور کنید، خوشحال باشید؛ همچنان می توانید ورزش های خود را ادامه دهید، به شرط رعایت نکات ایمنی زیر:
- توجه به تعادل بدن: تغییرات فیزیکی دوران بارداری ممکن است تعادل شما را تحت تاثیر قرار دهد؛ هنگام انجام ورزش های تعادلی دقت کنید.
- اجتناب از گرمای شدید: ورزش کردن در محیط‌های بسیار گرم می‌تواند خطرناک باشد.
- کفش مناسب: از کفش های محافظ و برای پیاده روی، کفش های ساق دار استفاده کنید.
- پوشش ورزشی مناسب: از کرست یا سوتین ورزشی که سینه ها را به خوبی پشتیبانی می کند، استفاده کنید.
- آبرسانی و تغذیه: در حین ورزش به اندازه کافی آب بنوشید و میان وعده های سبک همراه داشته باشید.
- محدودیت های بعد از سه ماهه دوم: از انجام ورزش هایی که نیازمند دراز کشیدن طولانی به پشت هستند، پس از سه ماهه دوم بارداری خودداری کنید.
روابط جنسی در سه ماهه دوم
با گذشت سه ماهه اول، حالت تهوع کاهش یافته و انرژی شما بیشتر شده است؛ این باعث می شود روابط جنسی در این دوره تجربه ای لذت بخش تر باشد. افزایش جریان خون در ناحیه لگنی و حساسیت بیشتر باعث می شود لذت جنسی افزایش یابد و ترشحات طبیعی واژن نیز بیشتر شود. بسیاری از زنان اکنون راحت تر به اوج لذت می‌رسند و تجربه جدیدی از روابط جنسی پیدا می کنند.
با این حال، برخی خانم ها ممکن است به دلیل حضور جنین یا نگرانی های ذهنی، روابط جنسی را دشوارتر تجربه کنند. تصور اینکه مادر خوب نمی تواند شریک جنسی خوبی باشد، اشتباه است. روابط جنسی نه تنها لذت بخش است، بلکه می تواند به تقویت ارتباط بین زن و شوهر کمک کند. بنابراین تا جایی که راحت هستید، از این لحظات مشترک لذت ببرید و آن ها را به خاطره ای مثبت تبدیل کنید.
سونوگرافی در هفته پانزدهم
اگر در هفته پانزدهم بارداری سونوگرافی انجام دهید، ممکن است بتوانید جنسیت کودک خود را ببینید. با این حال، اگر تعیین جنسیت ممکن نشد، نگران نباشید؛ این موضوع به عواملی مانند موقعیت جنین و کیفیت تصویر سونوگرافی بستگی دارد. گاهی جنین در حالت حلقه زده یا چرخیده قرار می‌گیرد که مشاهده جنسیت را دشوار می کند.
در تصاویر سونوگرافی این هفته، جنین تقریباً به اندازه یک پرتقال است و استخوان های بزرگ جمجمه شکل گرفته و سخت شده اند. با سفت شدن استخوان ها، در تصویر سونوگرافی سفیدتر و واضح تر دیده می شوند و می‌توانید رشد آن ها را مشاهده کنید.
توصیه های مذهبی هفته پانزدهم
- هر روز پس از نمازها، ۱۴۰ مرتبه صلوات بفرستید.
- از خوردن میوه های شیرین مانند سیب، عسل و انار غافل نشوید.
- از آغاز ماه چهارم، سعی کنید نماز شب را بخوانید؛ در صورت امکان در نیمه شب و در غیر این صورت قضای آن را به‌جا آورید.
- توجه قلبی و استغفار مداوم، تاثیر بسزایی در طهارت روح و قلب فرزند شما دارد.
- ختم قرآن در این دوران بسیار توصیه شده است و به ویژه برای سلامتی امام زمان (عج) مفید است.
با رعایت این نکات، هم می‌توانید در انتخاب اسم نوزاد تصمیمی آگاهانه بگیرید و هم با انجام اعمال مذهبی، آرامش و معنویت را در این دوره حساس بارداری حفظ کنید.
